Kadifekale eteklerinde Pazaryeri Mahallesi’nde türbesi bulunan Aydınoğlu Gazi Umur Bey’in komutanlarından Emir Sultan’ın gerçek adı Seyyid Mükeremeddin olup 1300’lü yılların ortasında öldüğü sanılmaktadır.
Taş ustalarının mezar taşlarına kazıdığı dua, hadis, anlamlı veciz söz ve zengin figürler Emir Sultan Hazireliği’ne mistik ve mimari zenginlik katar. Eski mezar taşlarında görülen kavuk ve fesler kişinin cinsiyetini, mesleğini, sembolize ederken, hanım mezar taşlarında daha çok çiçek motifli başlıklar görülür.
150 bin kuruşluk maaşını 50 bin kuruşa indirmesiyle tanınan Ahmet Esat Paşa (1875 – İzmir Valisi) İzmir’in işgal edildiği yılda Valilik yapan Ahmet İzzet Bey, Nif Kadısı Abdullah Bin İmad, Defterdar Mehmet Fevzi Bey, Hacı Ali Bey, oğlu Sadık Bey (Uşakizade ailesinden Atatürk’ün eşi Latife Hanım’ın dedeleri) ve eşleri. Eczacıbaşı ailesinden Ferit Eczacıbaşı ve oğlu Sedat Eczacıbaşı. Dergah şeyhleri, tanınan tanınmayan bir çok İzmirli aile Emir Sultan Hazireliği’nde gömülüdür.
İzmir’in düşman işgaline uğradığı yılda “Yaşasın Venizelos” diye bağırmadığı için süngü darbeleriyle şehit edilen Albay Süleyman Fethi Bey önce Emir Sultan Hazireliği’ne defnedildi. Daha sonra naaşı buradan alınıp askeri şehitliğe nakledildi.
Eski Roma yerleşiminin üzerinde kurulan Emir Sultan Hazireliği’nde türbe, dergah, misafirhane, aşhane ve hamam bölümlerinin günümüzdeki durumu enkaz halindedir.
Emir Sultan Haziresi’nde bulunan mezarların tamamına yakını define arayanların veya kötü niyetli insanların tahribatından büyük ölçüde zarar görmüş, eski bir mezarlık alanı zamanla küçülerek günümüzdeki sınırlarına gelmiştir.
Mezar taşlarının sayıca fazlalığı buraya başka mezarlıklardan da mezar taşı getirildiğini göstermektedir.
Basmane, Mezarlıkbaşı, Karataş ve diğer semtlerde bulunan eski mezarlıklar İzmir Valisi Rahmi Bey tarafından kent dışına taşındı. (1913)
Park, cadde, bulvar açmak için mezarların kaldırılması nedeniyle yoğun eleştiri alan Vali Rahmi Bey verdiği kararından dönmedi. Bu nedenle geçen yüzyıldan günümüze eski mezarlıklar günümüze ulaşamadı.
Hat sanatımızın ustaları tarafından yazılan mezar taşları paha biçilmeyecek kültür hazinelerimizdir. Eski mezar taşları son yılların, yağma ve talan kültüründen etkilenerek süratle yok oluyor.
İçinde mescidi, aş evi, toprak sarnıcı bulunan Emir Sultan Hazireliği’nin korunması, arkasında bulunan belediyeye ait boş arsanın hazireye katılıp İslam Eserleri Müzesi’ne dönüştürülmesi önerimin dikkate alınacağını umuyorum.
Emir Sultan Haziresi korunması gereken önemli bir kültür varlığımızdır.
Bir cevap yazın
Yorum yapabilmek için giriş yapmalısınız.