Kategori: Orhan Beşikçi

Depreme dayanıklı olmadığı gerekçesiyle 2023 yılında yıkılıp eski projesine sadık kalınarak yeniden inşa edilen 9 Eylül Kapısı, 1939 yılında Fuar Müdürlüğü görevini de yapan Yüksek Mimar Ferruh Örel (*) tarafından iki katlı ve kavisli olarak tasarlandı. Kültürpark’ın beş kapısından biri olan 9 Eylül Kapısı’nın zemin katında, tuvalet, merdiven holü, engelli asansörü, güvenlik ve turizm ofisleri,…

Demiryolu tutkunu yazar Orhan Berent’le Basmane ve Basmane Garı üzerine konuştuk. “Kaçırdıkları trene yetişmek için atletleri kıskandırırcasına depara kalkanlar” “Basmane Garı çocukluğumdan beri çok aşina olduğum bir mekândır. Çünkü altmışlı yıllarda dedem bekleme salonu yanındaki büfede çalıştığı için yukarı yamaçlarda Emir Sultan türbesinin arka sokağında oturan anneannemin evine çıkmadan önce mutlaka ona uğrar, böylece trenlerin…

Profesyonel turist rehberi Serdar Çelenk, Basmane’yi vitrini bozuk kuyumcu dükkânına benzetir, “Elinizde dünyanın en kıymetli mücevheri de olsa özensiz bir sergilemeyle farkındalık yaratamazsınız” derdi. Geçen yıllarda farkındalık yaratmak için, Ayhan Sicimoğlu’nu yılların ihmaline uğramış Basmane sokaklarıyla buluşturmuştu. Serdar Çelenk, İzmir’in kültürel ve tarihsel zenginliğinin önündeki engelleri bilen kişiydi. Yurt içinde ve dışında düzenlenen turizm fuarlarında…

Karakadı Hamamı’na “Lüks Hamam”, Tevfik Paşa Konağı’na “Paşa Konağı”, Debbağzâde İbrahim Efendi Yahudihanesi’ne “Mavi Kortijo” derseniz, kente ve kentin hafızasına zarar verirsiniz. Asmalı Şaraphane’nin (Politi Şaraphanesi) zamanla nasıl Akın Pasajı’na dönüştüğünü Dr. Siren Bora’nın araştırmalarından öğrenmiştik. Günümüzde Akın Pasajı denilen Asmalı Şaraphane’nin restorasyonu sırasında ortaya çıkarılan üzüm sıkma teknesi, ait olduğu mekânda sergilenseydi daha çok…

Basmane Garı’nın kuzey doğusunda Ermeni ve Rum mahallelerinin sınırında bulunan, eski bir yapıdan kalma duvarın temellerinde Roma ya da Erken Bizans Dönemi blok taşları görülmektedir. Aynı bölgede dikkat çeken endüstriyel mirası niteliği taşıyan yapılar ve cephelerinde bulunan sembol anlamı taşıyan isimli ve bezemeli taşlar ilgi çekicidir. 1264 Sokak’la 1267 Sokak’ın kesiştiği parselde Antik Dönem ustaları…

Cumhuriyet döneminde gömüye açılan Kokluca Mezarlığı’nı ziyaret ederseniz günümüzün modern mezarları arasında, sayısı çok fazla olmasa da Osmanlı dönemine ait mezar ve mezar taşlarıyla karşılaşırsınız.1900 yılında Faik Paşa Mezarlığı’na defnedilen, bir süre sonra mezarı ve mezar taşı buradan Kokluca Mezarlığı’na nakledilen Bayraktar Süleyman Ağa’nın mezarını ziyaret ettiğim günlerde, yeşil-beyaz doğal taşlarla inşa edilmiş modern görünümlü…

Kemeraltı Çarşısı’nda gece yarısı parçalanan şadırvan için ilgililerin, yerine yenisini yapacağız dediklerini anımsıyorum. Geçen Haziran ayında yıkılan şadırvan yapılmadığı gibi, yıkıcıların kimler olduğunu öğrenemedik. Kamu malına zarar verenler için mahkeme süreci başlatıldı mı, ceza aldılar mı bilmiyoruz…  Arastanın ve halkın su ihtiyacını karşılamak için inşa edilen şadırvanın çok eski olmadığını bahane edip, yıkımı onaylayanlar oldu.…

Sinema afişlerinin asılı olduğu araçlarla sokak aralarında megafonla yapılan anonsları anımsayanlar olacaktır. Sevilen artistlerin rol aldığı filmleri semt sinemalarında çiğdem çitleyerek izlemek bir dönemin yaygın olan eğlencesiydi. Ailece gidilen yazlık sinemaların ahşap sandalyelerinde rahat oturmak için satın alınan minderler, mutlu sonla biten filmlerde havada uçuşur, film şeridinin kopması ıslık çalınarak protesto edilirdi. Aralarda sinema büfesi…

Çatısı göçmüş, pencere kemerleri tuğla örülü, taş duvarlı Orehim Forasteros Sinagogu, enkaz haliyle bile görenlerin ilgisini çekiyor. “Forasteros” İspanyolca’da “yabancı” anlamına geliyor. İzmir’e dışarıdan gelen Yahudiler bu sinagogda ibadet ediyordu. Bunu Eczacı Selim Amado kendi ailesinden örnek vererek anlatmıştı. Amado ailesi Fransa’da Bayonne kasabasından 17. Yüzyıl’da İzmir’e gelip Pınarbaşı’na yerleşmiş. Dedesi, babası gençliğinde İzmir’e geldiklerinde…

Sefaradlara özgü tedavi eylemi yüzyıllar içerisinde bir sanat dalı olarak gelişmiştir. Bu sanat dalına “arte de curar” (iyileştirme sanatı) adı verilmektedir. Formüller ve dualar tedavi temeli üzerine inşa edilen sanat dalına ilişkin bilgi, aslında bir sır niteliğini taşımaktadır.  Sanata hakim olanların topluluk yapısı ise anaerkildir. Başka bir deyişle yöntemlerine ve uygulamalara ilişkin bilgi, anneden kıza…

İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer’le üçüncü Basmane gezisine Kervan Köprüsü’nden başladık. Geziye, Genel Sekreter Yardımcısı Ertuğrul Turgay, Başkan Danışmanı Ahmet Altan, Kent Tarihi ve Tanıtımı Dairesi Başkanı Funda Erkal Öztürk, Tarihsel Çevre ve Kültür Varlıkları Şube Müdürlüğü Sanat Tarihçi Ayşegül Güngören, Metro AŞ Yönetim Kurulu Üyesi Aytekin Sözen, İZFAŞ Yönetim Kurulu Üyesi Haldun Barışcan,…

Havra Sokağı’nda bulunan günümüzde metruk olan tarihi şaraphane binası hakkında ulaşılan yeni bulgu ve belgeleri tarihçi Dr. Siren Bora’ya sordum. – Önce Politi Şaraphanesi, sonra Akın Pasajı olarak anılan fakat aslında başlangıçta İzmir Yahudi cemaatine ait olan Havra Sokağı’ndaki şarap fabrikasının inşa edildiği dönem, 19. Yüzyıl’ın ilk yarısıdır. Bu dönem, Avrupa kökenli Yahudilerin yoksul Osmanlı…