Kategori: Oğuz Adanır

Antik Çağ’da başta Akdeniz olmak üzere bütün dünyaya belli ölçüde gelişmiş bir uygarlığın maddi manevi tüm nimetlerini sunup paylaşarak önderlik eden Yunan toplumu Hıristiyanlığa geçtikten sonra bu özelliklerini büyük ölçüde yitirerek bin yıldan uzun süren bir karanlık döneme girmiştir. Özellikle Yunan, Hint, İran ve diğer yakın ülkelerden esinlenerek ortaya çıktığı ilk yüzyıllarda yine belli ölçüde…

Geleneklerine bağlı toplumlar töreler, görenekler, ritüeller ve adetlerinin kölesidirler. Dolayısıyla dogmatik, fanatik özellikler taşıyan bir kafa yapısına sahiptirler. Geleneklerine körü körüne boyun eğen topluluklar yaşamı, doğayı, kendilerini, vs sorgulama gibi bir gereksinim duymazlar. Zira tüm soruların yanıtları atalar ya da daha önceki kuşaklar tarafından verilmiştir. Bir bakıma kusursuz bir evrende yaşayan bu insanların özgürlük duygusu…

Standartları görece düşük demokrasiler ya da çağdaş bir demokratik düzene geçmeye çabalayan ülkelerde eşitlik kavramı her zaman özgürlükten önce gelmiştir. Çoğunlukla geleneksel düşünce yapısı ve davranışlardan henüz tamamıyla kurtulamamış ve sözcüğün gerçek anlamında çağdaşlaşmayı başaramamış bu toplumların özgürlük kavramını sanıldığı kadar önemsemedikleri hatta onu çıkarları gereği istedikleri gibi deforme ve dejenere ettikleri görülmektedir. Oysa yalnızca…

Dünya insana kimi zaman çok can sıkıcı çoğu zamansa olağanüstü ilgi çekici bir yer olarak görünüyor. Dünya toplumlarının zaman içinde yaşadıkları serüven kimi zaman birbirinden değişik gibi görünse de çoğu zaman birbirine benziyor. Örneğin, çağının gerisinde kalanlar konusunda hemen her zaman ve her yerde benzer süreçlerle karşılaşıyoruz. Örneğin, dünyanın kendi sınırlarıyla başlayıp bittiğine inanan Roma…

Bir önceki yazımızda kara mizahın tarihsel ve toplumbilimsel özelliklerinden söz etmiş ancak konunun estetik boyutunu ihmal etmiştik. Burada daha önce aynı konuyla ilgili olarak İtalyan sineması üzerine yaptığımız ve başka bir yerde yayınlanmış uzunca bir makaleden yola çıkarak özet bilgiler sunacağız. Bir sözlük kara mizahı: ciddi, umarsız, ürkütücü bir durum, belirgin bir olayın kendini mizahi…

Kara mizah modernleşmenin çağdaşıdır. İlk kez Avrupa’da modernleşme çabası içindeki Fransa, İngiltere gibi ülkelerde ortaya çıkmış ve zaman içinde modernleşmeye çalışan tüm diğer ülkelere hızla yayılarak varlığını bugünlere kadar sürdürmüştür. Kara mizahla genellikle demokratik düzenlerde ya da ilke olarak demokrasiyi benimseyen toplumlarda karşılaşılmaktadır. Bir alt-tür olarak kara mizaha en çok edebiyat alanında rastlıyoruz. Çizgi roman,…

Burnunun ucundan ötesini zor görebilen insan sayısının hiç de az olmadığı bir ülkede yaşıyoruz. İnsanların geçici, ülkelerin ya da vatanların kalıcı olduğunu anlamaktan aciz insanlar var. Fani canlıları çocuklarının, torunlarının, bütün bir ülkenin geleceğini ipotek altına alacak ölçüde benimseyebilen sabit fikirli insanlarla dolu bir toplumda şu sıralar en çok öngörülü, geleceği gören insanlara ihtiyacımız var.…

Hiçlik, bir hiç olmak konusuyla ilk kez ergenlik, ilk gençlik yıllarımda ilgilendiğimi sanıyorum. Bunun Nietzsche okumakla mı yoksa lisede yaklaşık iki yıl yan yana oturduğum, her gün dolmuş ile Urla’dan gelip giden sıra arkadaşımı bir trafik kazasında yitirmekle mi, yoksa her ikisi ve daha başka şeylerle ilgili mi olduğunu bilemiyorum. Bu metafizik niteliklere sahip kavramla…

Sağduyulu cahiller bilmediklerinin bilincinde olduklarından bilenlere en azından kulak verirler. Oysa bilmediğini bilmeyen ve sağduyudan yoksun çok sayıda yarı aydın her konuda bilgiçlik taslayabilir. Bu kesimin giderek kalabalıklaşması faşist yönetimlerin tam arzuladıkları şeydir. Zira kendilerine benzeyen liderlerine körü körüne bağlanan bu insanlar doğru ve yanlış, iyi ve kötü ayrımı yapabilmekten aciz bir hale gelirler. Liderlerinin…

Kişinin din görevlisi ya da yetkilisi olmayı başarmadan önce insan olmayı başarması gerekir. İnsan olabilmek, insani değerlere sahip olmak o kadar kolay bir iş değildir, zira insan dünyaya tüm insani donanımlara sahip bir varlık olarak gelmez. Bir bebeğin zamanla büyüyüp gelişmesi ve bir insana benzemesi için aileden başlayarak okul, yakın, uzak çevrenin uzun bir zaman…

Gerek tek tanrılı dinler gerek başka inanç sistemleri kibir, gurur, haset, ihtişam, israf, vs gibi duygu ve davranışları binlerce yıldan bu yana mahkum ettikleri halde sözcüğün gerçek anlamında insana yakışmadığı söylenen bütün bu ve başka duygu ve davranış biçimleri varlıklarını günümüze kadar sürdürmüşler ve bundan sonra da sürdüreceğe benzemektedirler. Bu durumda tek tanrılı dinler ya…

Bir yurttaş olarak özellikle çalışanların yüzde yetmişini oluşturan ancak ulusal gelirin yaklaşık yüzde otuzuna sahip insanların ödedikleri vergiler sayesinde yaşamımı sürdürdüğümün bilincindey(d)im. Benim maaşımdan kesilen vergiler de başka insanların yaşamasına olanak tanıyor. Dolayısıyla birbirlerini hiç tanımayan insanlar yalnızca bu çerçevede ele alındığında bile bir ulus kavramı çerçevesinde birbirlerine karşı sorumlu ve yükümlü bireylere dönüşüyorlar. Kamu…