Kategori: Orhan Beşikçi

Ballıkuyu Caddesi’nde, 1932 yılında inşa edilen ay yıldızlı Cumhuriyet Çeşmesi üzerinde şöyle yazıyor: Türkiye Cumhuriyeti memlekete verdi hayat Bu Mesudiyet her gafletten bulsun necat… Kıymet bilmezler tarafından kaderine terk edilmiş, damarları kurumuş susuz çeşmenin üzerindeki yazılar okunamayacak durumda… Bölgede benzeri diğer çeşmelerin yerinde şimdi binalar var… Kore şehidi NedimTuğaltay Çeşmesi… 5292 Sokak’ta hatırasına çeşme yapılan…

Hacı Ali Efendi Caddesi’nde bulunan 70 yıllık İzmir çeşmesinin aynasında “Gelip geçtikçe beni akar gör Akmadım mı, niye kesildim sor Belki damarlarımda derdim var hemen Vali ile Reise sor” diye yazar… 1942 yılında inşa edilen çeşmenin suyunu mahalleli akar görmediği zaman, üzerinde yazılı olan adrese, yani şehrin valisine veya reisine müracaat edip, hesap sorar akmayan…

19. Yüzyıl’ın ortasında İzmir – Aydın demiryolu ve arkasından İzmir – Kasaba (Turgutlu) demiryolu hatlarının kurulması nedeniyle tarımsal ağırlıklı yük ve insan taşımacılığı yerini demiryolu taşımacılığına bıraktı. İzmir- Aydın, arkasından İzmir – Kasaba demiryolu hatlarının devreye girmesiyle hayvan gücüyle yapılan taşımacılıkta gerileme olsa da, bu geleneksel taşımacılık 20. yüzyılın başlarına kadar devam etti… 19. Yüzyıl’ın…

Oteller Sokağı girişinde şimdi altıncı sınıf otel olarak hizmet veren Uşakizade ailesine ait eski İzmir evinde, Latife Hanım’ın doğduğunu çoğu insan bilmez,. Dahası, bu bina Göztepe’deki ev gibi ses getirmez… Belgesel sinema çekimi için Latife Hanım’ın yeğeni Dilek Bebe Jans’ı Basmane’ye davet ettim. Sağ olsun kırmayıp geldi, Latife Hanım’ın doğduğu bu evle ilgili öyküsünü anlattı……

İzmir’de 9 Eylül’ler çoşku içerisinde kutlanır, eski yıllarda bu coşkuya civar köy ve kasaba ve yakın ilçelerden gelen insanlar da katılırdı… Otellerde yer bulamayanların sokaklarda yattığına, cami avluları, park ve bahçeler şahittir… 9 Eylül’lerde ev ve iş yerlerine bayrak asma ihmal edilmez, kent bir anda gelincik tarlasına dönüşürdü… Eski İzmir evlerinin cumbalarına asılan al bayrakların…

Gösteriş budalası bir toplum olduk. Acıklı jeneriklerle yoksullara yapılan yardımlar televizyonlarda nasıl da deşifre ediliyor… Gazeteci arkadaşım Mustafa Oğuz’un yaptığı haber üzerine bir hayırsever, Basmane’de yaşayan yürüme engelli bir yurttaşımıza akülü araba dışında gıda ve nakdi yardım yapmıştı… Israrlara rağmen yardımsever, akülü sandalye önünde ne poz verdi ne de adını söyledi… Özellikle belediyelerin kamu parasıyla…

Son günlerde İzmir üzerine sallamalar moda oldu… Haşmet Babaoğlu’nun haşmetli giydirmesine tepkiden çok destek geldi… Seramik sanatçısı Bingül Başarır bakın neler söylüyor: “Haşmet Babaoğlu’nun başlattığı bu yazışmalar, bam telime dokundu. 35 yıldır İzmir’ de yaşayan bir seramik ve cam sanatçısı olan ben, bu şehirde yaşadığım bunca yıldan sonra, Haşmet Bey’e çok hak veriyorum. Aslında İstanbulluyum.…

Cami ve mescitleri inşa edenler bakım ve onarımları için zorluk çekilmesin diye mülklerini, değirmen, tarla, zeytinlik ve dükkânlarını kurdukları vakıflara bağışlamışlar… Geçenlerde bir tanıdığım bana dedelerinin Hisar Camisi civarında vakfettiği iş yerine ait vakıf senedini gösterdi. Hatuniye Camisi İmamı Sezai Efendinin kaleme aldığı vakıfnamede vakfedilen iş yerinin geliri, Hatuniye Camisi’ne ve orada yapılan dini faaliyetlerde…

Mülkiyeliler Birliği’nin Gazi Kadınlar Sokağı’nda bulunan iki katlı cumbalı binası yıllarca meyhane veya bar olarak kullanıldı. Binanın üst katında Mülkiyeli arkadaşların yaptığı bazı etkinliklere katıldığımı, meyhanesinde iki tek attığımı anımsıyorum… Konut olarak tasarlanmış bina amaç dışı kullanılmalardan hırpalandığı için özgünlüğünden çok şeyler kaybetti. Tıpkı “MüzikSEV “gibi Konak Belediyesi ve Vilayet bütçesiyle yaklaşık yedi yüz bin…

İzmir Kültür Envanteri’nin çıktığını duyunca soluğu İl Turizm ve Kültür Müdürlüğü’nde aldım. Memurlar, “Verelim mi, vermeyelim mi? Kimsin? Hangi kurumdan geliyorsun?” gibi sorular sordular… Envanterleri almadan binadan çıkmamaya kararlıydım. Hangi kurum kültür envanterini merak edip kapıda almak için bekler?.. Kültür varlıklarının adını, adresini, adasını, paftasını, kimin tarafından, hangi yılda yapıldığını, yapım özelliklerini, fotoğraf ve planlarını…

Yerel seçimler öncesi bir başkan adayı, Saat Kulesini, Yalı Camisini yerinden kaldırıp başka yere taşıyacağını, Konak Meydanını Kızıl Meydan gibi yapacağını söylemişti… Seçilseydi yapar mıydı, yaparsa karşısında İzmirlileri bulur muydu? Mimar Raymond Charles Pere’nin tasarladığı Saat Kulesi’nin som gümüşten yapılma maketi yaklaşık 111 yıldır Topkapı Sarayı deposunda bekliyor… Saat Kulesi yapılmadan önce maketi Osmanlı Padişahı…

Açık hava buluşmaları başladı, ilkyazla birlikte, festivaller hareketlendi, yaşanan bunca sıkıntıya şenlikler güzel kılıf oluyor, vur patlasın çal oynasın… 20 -30 bin kişiyi bir arada görünce yeşil adına ürküyorum… Hasan Tahsin, “Çocuklara sütün yanında bir parça kurabiye verilsin” diye nefes tüketirken, büyükler, Gündoğdu Meydanı’nda uzun kuyruklara girip boyozları kaptılar… Farkındaysanız son yıllarda kentte çiğdem muhabbeti…