Amaçları engellilerin turizm olanaklarından “herkes gibi eşit koşullarda” yararlanması olan Herkes İçin Turizm Derneği Başkanı Ali Aydoğmuş ile Bornova’daki Down Cafe’de söyleştik. “Engelliler turizm alanlarına göre dizayn edilemeyeceğine göre, tesisler engellilere uygun olmalı” diyen Aydoğmuş’la başta İzmir olmak üzere kentlerin tatil olanakları açısından erişilebilirliğini, engellilerin ulaşım araçlarında, tesislerde, plajlarda yaşadığı sorunları, derneğin üyeleriyle yaptığı gezilerde yaşadıklarını ve çözüm önerilerini konuştuk.
Engellinin rotası Alanya
Türkiye’nin engelli profiline bakıldığında nüfusun yüzde 12,29’unun engelli olduğu ve ülkemizde yaklaşık 9 milyona yakın engelli bireyin yaşadığı biliniyor. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nün 2017 yılı Mayıs ayı verileri, kamuda çalışan engelli işçi sayısını 10 bin 139, özel sektörde çalışan engelli işçi sayısını ise 89 bin 185 olarak açıklıyor. Aynı verilere göre kamuda memur olarak çalışan engelli birey sayısı 2017 yılının Nisan ayına göre 48 bin 947’ye ulaşmış durumda.
Ali Aydoğmuş’a “Engelliler için en uygun tatil beldesi neresi?” diye sorduğumda hiç duraksamadan “Alanya” yanıtını veriyor. 2011 yılında “Engelsiz Turizm Kenti” olmak üzere yola çıkan ilçenin engellilere hizmet konusunda farklı bir algısı olduğunu, işletmelerin erişilebilirlik standartlarına uymazsa ruhsat alamadığına dikkat çekiyor. Engelli odası bulunan tesislerin genelde 4-5 yıldızlı oteller olduğunu söyleyen Aydoğmuş, “Fiyat açısından karşılaştırıldığında Antalya, Alanya’daki yıldızlı oteller İzmir’e göre daha ucuz. İzmir’de 200 liraya alabildiğiniz hizmeti orada 120 – 130 liraya alabiliyorsunuz” diyor.
Ali Aydoğmuş, tatile gitmek isteyen engelli bireyler için derneklerinin www.herkesicinturizm.org alan adlı web sitesinde İzmir’de engelli odası bulunan otelleri, mavi bayraklı plajları, kırmızı bayrak almış kuruluşları yayınladıklarını belirtiyor. Aydoğmuş, “Aslında İzmir, istenirse tatile çıkacak binlerce engelli birey için çok önemli bir tatil beldesine dönüşebilir. Alanya bu konuda erken davrandı ve bu pazardan çok ciddi ekmek yiyor. İzmir neden yerli-yabancı engellerin tercih ettiği bir turizm kentine dönüşmesin?” diyor. Engelli tesisi bulunan kurumların, tesislerin kendileriyle iletişime geçmesini isteyen Aydoğmuş yakında bu listeye Aydın ve Muğla’yı da ekleyeceklerini belirtiyor.
Plajlar tesislerden iyi
Herkes İçin Turizm Derneği Başkanı Ali Aydoğmuş, İzmir’de de bir çok yerde de erişilebilirlik açısından plajların tesislerden daha iyi durumda olduğuna dikkat çekiyor. Doğal yapı olan plajlarda düzeltmelerin tesislere göre daha kolay olduğunu anlatan Aydoğmuş, dernek olarak Mavi Bayrak uygulamalarında Çevre Eğitim Vakfı’yla çalıştıklarını ve standartların güncellenmesine katkılı olduklarını söylüyor. “İzmir’de Çeşme, Ilıca, Urla Kumdenizi, Dikili, Foça ve Seferihisar’daki Mavi Bayraklı plajlar engelliler için uygun. Muğla ve Alanya’da ise çok güzel uygulamalar var. Mavi bayrak olan her beldenin plajında engelli tuvaleti olmak zorunda” diyen Aydoğmuş, engelli tuvaletlerinin turistik beldelerin çoğunda, kent merkezinde bulunmadığına dikkat çekiyor. Ekonomik günü birlik tatil olanağı sunulan Yassıcaada’da bir düzenleme yapılmasını isteyen Ali Aydoğmuş, “Tekneden inip park alanında oturacaksanız, piknik yapacaksanız burası güzel, ama plajı kullanacaksanız işiniz zor” diyor.
Tatile erişimde ulaşım önemli
Engelli bireyler için ulaşım, tatile erişimin en önemli ayağı. “İzmir’de belediye otobüslerinin tüm sayfiye noktalarına erişebilir olması çok iyi” diyen Aydoğmuş, kent merkezinden birçok turistik beldeye ulaşılabildiğini söylüyor. İZBAN ve İzmir METRO ile ulaşımın engelliler için elverişli olduğunu vurgulayan Aydoğmuş, bazı istasyonlarda tek asansörün çalışmasının ya da arızalanmasının sıkıntı yarattığını dile getiriyor.
Engellilerin ulaşımda indirimleri olduğunu anımsattığımda gülümseyen Aydoğmuş, karayoluyla giderken otobüslerde normalda engelliye yüzde 30 indirim olduğunu söylüyor. Ancak yönetmeliğin yanlış uygulandığından yakınan Aydoğmuş, “Bilet almak istediğimde ‘İndirim yapamayız, yerimiz yok’ dediklerinde mevzuatı anlatıyorum. Anlamıyorlarsa normal tarifeden biletimi alıyorum sonra yönetmeliği mail yoluyla gönderiyorum. Sonrasında ya fazladan ödediğim parayı geri alıyorum ya da puan. Yönetmeliği bilmeyen engelli indirimsiz fiyattan bilet alıyor maalesef” diyor.
Havayollarında ise genelde görme engelliler için refakatçi istendiğini dile getiren Aydoğmuş, “İnternetten engelli olduğunuzu belirttiğinizde ‘check in’ işlemini yapamıyorsunuz. Yine eğer akülü aracınız varsa uçağa binerken aküsünü boşaltıyorlar, indiğinizde havaalanında doldurmak zorundasınız” diye ekliyor.
“Seyahat acentelerini tercih edin”
Tatile çıkacak engelli bireylerin rezervasyon konusunda seyahat acentelerini tercih etmelerinin yararlı olacağını söylüyor Aydoğmuş. Acentaların “Engelli dostu oteller” diye linkleri bulunduğunu belirten Aydoğmuş, “Ancak bu yeterli olmayabiliyor. Çünkü erişilebilirlik konusu belirsiz burada. ‘Standartları karşılıyoruz’ diyorlar, ama genelde fotoğraf konmuyor engelli odalarına ilişkin. Bu konuda destek bekliyoruz. Öte yandan rezervasyon için acenteyle çalıştığınızda kendilerine engelinizi belirtiyorsunuz, bu durum otele de iletiliyor. Dolayısıyla otele gittiğinizde sorun yaşanmıyor genelde” diyor.
Turizm okullarına ders konulmalı
Herkes İçin Turizm Derneği Başkanı Ali Aydoğmuş, tatile çıkma olanağı bulunan, geliri bin liranın üzerinde yaklaşık 150 bin engelli birey olduğu bilgisini paylaşıyor. Kamuda çalışanları, özel sektörde çalışanları, engelli çocuğu olanları düşününce ihtiyaçları karşılanmamış çok ciddi bir pazarın bulunduğuna dikkat çekiyor. “Çok sayıda turizm okulu var ülkede. Ancak bu okullarda engellilik kavramı sadece alternatif turizm içine sıkıştırılmış. Böyle bir ders bile yok” diyen Aydoğmuş, “Aslında dezavantajlı bireylere hizmet üretmek bütün olarak ele alınmalı, eğitimde bunun bir parçası” görüşünü paylaşıyor. Son yıllarda tıkanan ve krize giren turizm sektörünün pazar arayışı içinde engelliye yönelmeye başladığını söylüyor.
Söyleşimiz biterken kısa bir süre önce engellilere yaşam çözümleri üretmek için çalışmalar yaptığını anlatıyor Aydoğmuş. İşletmelerin engelliler için getirilen yasal zorunluluklara uymak için yaptığı uygulamalarda sorunlar yaşandığını, bu nedenle çok sayıda başvuru geldiğini sözlerine ekliyor.
Bir cevap yazın
Yorum yapabilmek için giriş yapmalısınız.