Bosna Hersek’te 1995 yılında yaşanan ve 8 bin 372 kişinin yaşamını yitirdiği Srebrenica soykırımının 28. yıldönümü nedeniyle İzmir’de çok sayıda anma töreni düzenlendi. Konak, Karşıyaka, Buca, Menemen ve Bornova ilçelerinde gerçekleşen törenlere belediye başkanları, siyasi parti temsilcileri, sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri ve vatandaşlar katıldı.
Atilla Baysak: Resmen kanıtlanan, belgelenen bir rezalet tarihi
Karşıyaka Belediyesi Ana Hizmet Binası önünde gerçekleşen törende konuşan İzmir Büyükşehir Belediye Meclis Üyesi ve Balkan Masası Sorumlusu Atilla Baysak, soykırımın acısını ilk günkü tazeliğiyle yüreklerinde hissettiklerini söyledi. Baysak “Bundan 28 yıl önce, 1995’te dünyanın en güzel coğrafyalarının birinde, Bosna Hersek’te korkunç bir soykırım yaşandı. Bu vahşetin adı, tarihe ‘Srebrenica Katliamı’ olarak yazıldı. 11 -22 Temmuz arasında, tüm insanlığın gözleri önünde, tüm yardım çığlıklarına kulaklarını, tüm acılara gözlerini yuman insanlığın akıl almaz tanıklığında, çoluk çocuk, kadın erkek, genç yaşlı 8 bin 500 dolayında insan öldürüldü. Birleşmiş Milletler, 400 kadar Hollandalı askerin çaresizliğini izlemekle yetindi. Dünya sarayları, parlamentoları, dev kurumları, örgütleri ile bu katliamı yine izlemekle yetindi. İnsanlığın biriktirdiği bütün evrensel değerler; açgözlü bir milliyetçiliğin, acımasız faşist bir saldırganlığın elinde tüm anlamını yitirdi. ‘Srebrenica Katliamı’, 2. Dünya Savaşı’ndan sonra, resmen kanıtlanan, belgelenen, suçüstü yapılan bir rezalet olarak tarihi, coğrafyayı güzel olan her şeyi mahvetti” dedi.
Anma etkinliğinin ardından Bilge Çınarlar Sağlıklı Yaş Alma Merkezi üyelerinin Srebrenica katliamını anlattığı farklı tekniklerde hazırlanmış resimlerden oluşan sergi ziyarete açıldı.
Aydın Pehlivan : Srebrenica hepimizin ortak acısı
Srebrenica soykırımını anmak için Menemen Cumhuriyet Meydanı’nda bulunan Srebrenica Anıtı’ndaki törende konuşan Menemen Belediye Başkan Vekili Aydın Pehlivan, “Srebrenica hepimizin ortak acısıdır” dedi. Srebrenica’da yaşanan soykırımın 1995 yılında Bosna-Hersek’te gerçekleşmiş tam bir insanlık suçu olduğunu belirten Pehlivan sözlerini şöyle sürdürdü: “Binlerce Boşnak genç, yaşlı, kadın, erkek demeden acımasızca katledildi. Avrupa’nın göbeğinde, medeni olduklarını iddia eden tüm ulusların gözleri önünde yaşanan bu olay; bizlere insanlığın o en karanlık yüzünü bir kez daha gösterdi. Bu bir insanlık suçudur ve hiçbir insanın bu suç karşısında sessiz kalma hakkı yoktur. Bu soykırımı unutmamakla beraber, dünyanın her noktasında barış, hoşgörü ve insan hakları temelinde buluşmalıyız. Irk, din veya etnik köken ayrımcılığına karşı durmalı ve her fırsatta birlikte yaşamanın önemini vurgulamalıyız.”
Törene katılan İzmir Balkan Dernekleri Federasyon Başkanı İbrahim Yıldız “Her yıl olduğu gibi bu yıl da 28 yıl önce yaşanan vahşette kaybettiklerimizi anmak için bir araya geldik. Bugün sadece Srebrenica soykırımını hatırlamak, o gün katledilenleri anmakla kalınmamalıdır. Her fırsatta hatırlatmanın yanında bu vahşetin bir daha asla dünyanın hiçbir yerinde tekrarlanmaması için ne geliyorsa yapmalıyız” diye konuştu.
Bosna Hersek Kültür Dernekleri Federasyonu Gençlik Kolları Başkanı Aykut Taylan Varlı ise, 1995 yılında Srebrenica’da yaşanan soykırıma ilişkin bilgi verdiği konuşmasında “Soykırımda canlarını kaybeden soykırım kurbanlarını saygıyla anıyoruz” dedi.
Erhan Kılıç: Hafızalarımızdan çıkarmayacağız
Buca Belediyesi’nin Adatepe Mahallesi’ndeki Srebrenica Anıtı önünde gerçekleştirilen anma töreninde konuşan Buca Belediye Başkanı Erhan Kılıç “Son nefesimize kadar 8 bin 372 canın sesi olmaya devam edeceğiz” dedi. İnsanın insan olmaktan utandığı böylesi acı olayların dünyanın hiçbir yerinde bir daha yaşanmamasını dileyen Kılıç şunları söyledi: “Bu soykırımların tekrar etmemesi için Srebrenica’yı hafızalarımızdan çıkarmayacak, silinmesine izin vermeyeceğiz. Unutmuyoruz, unutturmayacağız! Son nefesimize kadar 8 bin 372 canın sesi olmaya devam edeceğiz. Aradan geçen 28 yıla rağmen bugün hala akıbetleri bilinmeyen, mezarları meçhul, bir mezar taşı dahi olmayan kayıplar var. Bir kez daha üzerine basa basa tekrar ediyorum; 8 bin 372 masum insanın hunharca öldürüldüğü bu soykırım, tarihin kara lekesi, insanlığın en derin yarasıdır. Srebrenica’da insanlık onuru, güvenli bölge tanımı, uluslararası barış gücü tanımı çok ağır bir darbe almıştır” diye konuştu.
Törene katılan Dünya Bosna Hersek Göçmenleri Birliği Başkanı Hasan Şehoviç ise her zaman dostluk ve kardeşlik içerisinde yaşamayı istediklerini söyledi.
Bornova’da ortak anma töreni
Bornova Belediyesi’nin İzmir Bosna Sancak Kültür ve Yardımlaşma Derneği ve Türkiye Bosna Hersek Kültür Dernekleri Federasyonu’yla birlikte gerçekleştirdiği anma töreni, Çamdibi Atatürk Parkı içindeki Srebrenica Soykırım Anıtı önünde düzenlendi. Törene, Dünya Bosna Hersek Göçmenleri Birliği Başkanı Hasan Şehoviç, Türkiye Bosna Hersek Kültür Dernekleri Federasyonu Başkan Yardımcısı Cemal Şenel, İzmir Bosna Sancak Kültür ve Yardımlaşma Derneği Başkanı Esat Yılmaz, Zambak Boşnak Kadınlar Derneği İzmir Temsilcisi Vasviya Özsan, Bornova Belediye Başkan Yardımcısı Barbaros Taşer ile sivil toplum kuruluşu temsilcileri ve vatandaşlar katıldı.
Srebrenica’da yaşanan katliamı unutturmamak için her yıl anma törenlerini gerçekleştirdiklerini anlatan Bornova Belediye Başkan Yardımcısı Barbaros Taşer, “Unutulan soykırımlar tekrarlanır. Bizler Dünya’nın her yerindeki soykırımlara karşıyız. Bir daha olmaması için mücadele etmeye devam edeceğiz” dedi.
Bornova’daki törende konuşan Dünya Bosna Hersek Göçmenler Birliği Başkanı Hasan Şehoviç “Sadece Boşnak ve Müslüman olduğumuz için bizi o topraklardan çıkarmak istediler ve soykırım yaptılar. Bizler, en son soykırım suçluları da bulunana kadar susmayacağız. Bu soykırımı hiçbir zaman unutturmayacağız” dedi.
Abdül Batur: Dünya tarihinin en kara günlerinden biri
Konak Belediyesi Srebrenica Katliamını anma etkinliği, Konak Kent Konseyi ve Gültepe Makedonya Göçmenleri Kültür ve Dayanışma Derneği’yle birlikte Alsancak Türkan Saylan Kültür Merkezi önünde gerçekleşti. Etkinlikte konuşan Konak Belediye Başkanı Abdül Batur, Bosna Hersek Cumhurbaşkanı Aliya İzzetbegoviç’in “Soykırım unutulursa tekrarlanır” sözlerini anımsattı, “Unutmadık, unutturmayacağız” dedi. Sözlerine “Bugün dünya tarihinin en kara günlerinden biri” diyerek başlayan Batur, şu görüşleri dile etirdi: “Bundan 28 yıl önce Bosna Hersek’te büyük bir soykırım gerçekleştirilmiş, Bosna Hersekli 8 bin 372 Müslüman kardeşimiz katledilmiştir. Bosna Hersek’in merhum Cumhurbaşkanı Aliya İzzetbegoviç, ‘Soykırımı unutturmamak lazım. Unutulursa tekrarlanır’ demiş. Biz de 28 yıl önce yaşanan bu acının unutulmaması için her yıl toplanıyoruz. Her yıl 11 Temmuz’da Bosna Hersek’te cenazeler kaldırılıyor. Bugün de 30 cenaze kaldırıldı. Gerçekten de çok üzücü. Bu tür katliam ve soykırımların yaşanmaması en büyük dileğimiz. Soykırım en büyük insanlık suçu. Bunu şiddetle kınıyoruz. Kınamaya ve Bosna Hersek’de hayatını kaybeden Müslüman kardeşlerimizi anmaya devam edeceğiz. Unutmadık, unutturmayacağız.”
Törene katılan İzmir Büyükşehir Belediyesi Başkan Vekili Mustafa Özuslu ise yaşanan acının insanlık vicdanında güçlü bir şekilde hissedildiğini vurguladı. Özuslu, “Bu acıyı en derinde hissediyor oluşumuz, sadece soydaşlık ve aynı inanca mensup olmakla açıklanamaz. Hayatlar, tarihler, hayaller kaybolurken, Avrupa’nın göbeğinde yaşanan bu katliam sırasında uluslararası örgütler sağır, dilsiz; güvenli bölgeler mezar olmayı seçti. Savaşların, tehditkar güç dengelerinin, işgallerin olduğu, evini yurdunu terk etmek zorunda kalan yüzbinlerce insanın dünyanın her bir köşesinde yurt edinmeye çalıştığı bu dönemde en güçlü silahımız unutmamak; çünkü ne hükümran kalır ne zulüm ne de kin” dedi.
Gültepe Makedonya Göçmenleri Kültür ve Dayanışma Derneği Başkanı Birol Özkardeşler ise “Srebrenica’da olanlar sistematik ve kelimelerle anlatılamayacak kadar büyük bir travmadır. Bosna’nın Kurucu Cumhurbaşkanı Aliya İzzetbegoviç şu sözleriyle soykırımı çok iyi anlatmaktadır: ‘Ve her şey bittiğinde hatırlayacağımız şey düşmanlarımızın sözleri değil, dostlarımızın sessizliği olacaktır.’ Balkanlarda yaşanan acıları unutmamak ve unutturmamak adına olan mücadelemiz her zaman devam edecektir” görüşlerini paylaştı.
Dünya Bosna Hersek Göçmenleri Birliği Başkanı Hasan Sehoviç de yaptığı konuşmada Bosna Hersek’in çevresinde yeni bulunan toplu mezarların olduğuna dikkat çekti. Sehovic, “Bugün Srebrenitsa’da 30 cenazemiz defnedilecek. Bu cenazelerden 4 kardeşimiz 18 yaş altı, reşit olmayan çocuklar. Birisi 15, ikisi 16, birisini 17 yaşında ve en büyüğü 65 yaşında. Bu gösteriyor ki; hangi Boşnak erkeği yakaladılarsa onu öldürdüler” dedi. Sehovic anma etkinliklerini düzenleyen tüm kurum ve kuruluşlara Bosna Hersek halkı adına teşekkür etti.
İzmir Kent Konseyi Başkanı Nilay Kökkılınç “Srebrenica Katliamı, Avrupa’da İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra yaşanan en büyük katliam, en büyük insanlık dramı. Çok büyük bir acı. Dünyanın neresinde olursa olsun, hangi sebeple olursa olsun bu trajedilerin bir daha yaşanmamasını, uluslararası kuruluşların da bu trajedilere seyirci kalmamasını diliyoruz. Kaybettiğimiz insanlarımızı saygıyla anıyorum” dedi.
Tören sonunda Gündoğdu Meydanı’na “Srebrenica Unutmadık, Unutmayacağız” yazılı pankartla yürüyen katılımcılar, katliam kurbanları anısına denize karanfil atıldı.