Ege Üniversitesi (EÜ) Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü Türk Halk Bilimi Anabilim Dalı ile İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölümü ortaklığında “Somut Olmayan Kültürel Miras (SOKÜM) ve Türk Dünyasında Hıdırellez Uluslararası Sempozyumu” düzenlendi. Çevrimiçi gerçekleşen sempozyumda hıdrellez geleneğinin yaşatıldığı ülkelerde yapılan çalışmalar, şenlikler anlatıldı.
EÜ Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü’nden Türk Halk Bilimi Anabilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Metin Ekici yaptığı açılış konuşmasında somut olmayan kültürel mirasa sahip çıkılması amacıyla Türkiye’de yapılan çalışmalara ilişkin bilgi verdi. “Türkiye, bugüne kadar toplam 25 Somut Olmayan Kültürel Miras unsurunu UNESCO listelerine kaydettirmiştir. Bunların altı tanesi kardeş ve komşu ülkelerle paylaştığımız SOKÜM unsurlarıdır” dedi. Prof. Dr. Ekici bu unsurlardan biri olan bahar bayramı – hıdırellezin 2017 yılında Türkiye ve Kuzey Makedonya ortak SOKÜM unsuru olarak kaydedildiğini söyledi.
Hıdırellez yüzyıllardır kutlanıyor
Prof. Dr. Ekici hıdırellezin doğa ve evrenle ilgili bir çok uygulamayı içeren bir bayram olduğunu söyleyerek sözlerini şöyle sürdürdü: “Hıdırellez, karaların hakimi olduğuna inanılan Hızır Nebi ve suların hakimi olduğuna inanılan İlyas peygamberin yılda bir kez görüştüğü, 5 Mayıs gecesi ve 6 Mayıs günü kutlanan doğa ve evrenle ilgili bilgi ve pek çok uygulamayı içeren bir bayramdır. Hıdırellez, baharın müjdecisi, bahar ise bolluk ve bereketin habercisidir. Böyle bir günde mutlu olmak, mutluluğumuzu paylaşmak hepimizin hakkıdır. Hıdırellez, yüzyıllardır hem Türkiye’de, hem de Balkanlar ve diğer
coğrafyalarda kutlanmaktadır. Bu sempozyum, somut olmayan kültürel miras
olarak hıdırellez yansımalarının incelenmesi ve Türk dünyası için sürdürülebilir
bir model önerisi başlıklı proje kapsamında hazırladığımız bir etkinliktir.”
Sempozyumda konuşan proje yürütücüsü EÜ İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Selin Bitirim Okmeydan ise neden böyle bir proje yaptıklarını anlattı. Doç. Dr. Okmeydan, “Türk dünyasına
ait somut olmayan kültürel miras unsuru olan hıdırellez, ‘bahar bayramı –
hıdırellez’ adı ile 2017 yılında Türkiye ve Kuzey Makedonya ortak dosyası
olarak UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Temsili Listesi’ne
kaydedilmiştir. Ancak, 2017 yılından bu yana, hıdırellez kutlamalarının Türk
dünyasındaki yansımalarını bütünsel bir şekilde inceleyen ulusal bir çalışmaya
rastlamadığımız için bu projeyi gerçekleştirmeye karar verdik” dedi.
Araştırmalarını Türkiye dahil hıdırellez kutlamalarının yapıldığı 11 Balkan ülkesini içine alacak şekilde hazırladıklarını anlatan Doç. Dr. Okmeydan, 12 ülkenin en çok ziyaret edilen dijital gazeteleri üzerinden Hıdırellez geleneklerinin yansımalarını incelediklerini söyledi. “Türk dünyasında, Hıdırellez’e ilişkin panoramik bir görüntü sunmayı amaçlıyoruz. Ayrıca projemiz kapsamında gerçekleştirilen araştırmanın sonuçlarına göre Türk dünyasında hıdırellez için özgün ve sürdürülebilir bir model önerisi geliştirmeyi hedefliyoruz” dedi.
Sempozyum kapsamında düzenlenen oturumlarda hıdırellez geleneğinin
korunması ve sonraki nesillere aktarılması konusunda fikirler tartışıldı.
Bulgaristan, Kuzey Makedonya, Kosova, Arnavutluk gibi ülkelerde yaşanan hıdırellez
kutlamaları ve gelenekleri hakkında bilgiler verildi.