Dijital yayıncılığa geçiş hızlanıyor

1969 yılında, Amerika Birleşik Devletleri Savunma Bakanlığı bünyesinde geliştirilen dünyanın ilk paket dağıtımı ağı ARPANET, internetin öncülü oldu. 1989 yılında World Wide Web’in (www) ve 1993 yılında ilk internet tarayıcısının oluşturulmasıyla insanların küresel ağa erişimi sağlandı.

Bütün bu gelişmeler, “dijital bilgi çağı” olarak tanımlanan bir dönemin başlamasına yol açtı. Teknolojinin ve iletişim olanaklarının gelişmesine bağlı olarak yaşamımızın birçok alanında dijitalleşme eğilimleri ortaya çıktı.

Yayıncılık süreçlerini de etkileyen dijitalleşme süreci, geleneksel yayıncılıktan dijital yayıncılığa geçiş sürecini başlattı. Web yayıncılığı bağlamında yayıncılıkta dijitalleşme, dijital yayın araçları ve dijital içerik yayınlama ortamlarının hızla gelişmesi sonucunu doğurdu.

1990’lı yıllarda kitap, gazete ve dergi gibi geleneksel basılı unsurların yerini e-Kitap, e-Gazete, e-Dergi gibi dijital yayınlar almaya başladı. 1993 yılında PDF’in (Portable Document Format) ortaya çıkmasıyla birlikte içinde metin ve görselleri barındıran dijital yayınların içeriği de zenginleşti.

Baskı hazırlık, basım ve basım sonrası sürecinde artan maliyetler, geleneksel yayıncılıktan dijital yayıncılığa geçişi hızlandırdı.

Örnekler verelim…

– 1986 yılında yayımlanmaya başlayan İngiltere’nin önde gelen gazetelerinden The Independent, 26 Mart 2016 günü son kez basıldı. The Independent, yayınını internet sitesi üzerinden sürdürmeye başladı.

– Radikal Gazetesi, 1997 yılında başlayan yayın yaşamını 21 Haziran 2014 günü sonlandırdı. 22 Mart 2016 günü Radikal’in internet sürümünün yayınına da son verildi.

– 1997 yılından başlayarak 20 yıl aralıksız yayımlanan Kazete Kadın Gazetesi, 2017 yılının Ekim ayında basılı yayınına nokta koydu. Kazete, yayınını internet üzerinden sürdürüyor.

– 1 Mart 2009 günü yayın yaşamına başlayan Habertürk Gazetesi, 1 Temmuz 2018 günü basımını sonlandırdı. Gazete, yalnızca internet üzerinden yayınlanıyor.

– Yayın yaşamına 7 Şubat 1921 günü başlayan Resmi Gazete, 98 yıllık süren serüvenin ardından basılı yayınına son verdi. 14 Eylül 2018 gazetenin son basılı sayısı yayımlandı ve dijital yayınına başlandı.

– 2002 yılında yayımlanmaya başlayan Vatan Gazetesi, 1 Kasım 2018 günü basılı yayınına son verdi. Vatan Gazetesi, Milliyet Gazetesi’nin hafta sonu eki olarak verilmeye ve internet üzerinden yayınlanmaya başladı.

Türkiye’de kullanılan ithal kağıdın tonu, sağlandığı kaynağa göre 800 – 850 dolar arasında değişiyor. Uygulanan dalgalı kur politikası sonucu Dolar / Türk Lirası kurundaki artış, en temel çıktı olan kağıt maliyetlerini de arttırdı.

Son dönemde, Dolar kurundaki yükselişin ardından kağıt fiyatlarının ikiye katlanması yazılı basını zora soktu. Pek çok gazete eklerini çıkarmamayı kararlaştırdı ve yayınına son verdi. İzmir’de yedi yerel gazete Pazar günü çıkmama karar aldı. Bazı gazeteler kadrosunu küçülttü, sayfa sayısını azalttı, renksiz çıkmaya başladı.

***

Dijital yayınların avantajları

– Dijital yayınlar, dijital araçlar, bellekler veya bulut teknolojisi ile her yere taşınabilir, istenilen yerde ve zamanda kullanılabilir.

– Dijital yayınların içeriği görüntü, video, ses ve üç boyutlu nesnelerle zenginleştirilebilir. Daha zengin içerik öğrenmeyi kolaylaştırmaya, farklı okuyucu tiplerine ulaşmaya yardımcı olur.

– Dijital yayınların üretimi, dağıtımı ve satın alması geleneksel kitaplara göre daha ekonomiktir.

– Dijital yayınlar yüksek depolama kapasitesine sahiptir. Binlerce sayfalık yazılı, görüntülü ve sesli içeriği bünyesinde barındırabilen dijital yayınlar, basit bir depolama aracında veya e-yayın okuyucuda depolanabilir.

– Dijital yayınların içindeki bilgiye veya yayının belirli bir sayfasına çok kısa sürede ulaşılabilir ya da yayındaki belirli bir bilgiyi aranabilir.

– Dijital yayınlar yazdırılabilirdir ve dönüştürülebilirdir. Bu yayınlar herhangi bir yazıcı aracılığıyla yazdırılabilir, çok kısa sürede geleneksel yayınlar gibi kullanılabilir.

– Dijital yayınlar kalıcıdır, fiziksel bozulmalara karşı korunaklıdır. Dijital hak yönetimine (Digital Rights Management – DRM) bağlı olmayan içerikler kolaylıkla paylaşılabilir.

– Dijital yayınların içerikleri güncellenebilir, düzeltilebilir ve bu değişiklikler çok kısa sürede uygulanabilir. Özgün yapısına zarar vermeden etkin biçimde kullanılabilir, notlar alınabilir, alıntı yapılabilir ve istenilen kısımlar vurgulanabilir. Yapılan tüm değişiklikler kaldırılabilir veya üzerinde yeniden değişiklik yapılabilir.

– Dijital yayınlar okumayı özendirir. İnsanlar ekranların karşısında basılı yayınların karşısında durduklarından daha fazla zaman geçirirler.

– Dijital yayınlar, özel gereksinimi olan bireyler için de erişebilirdir. Dezavantajlı grupların dijital yayınlara erişimi ve kullanması kolaydır. Evrensel tasarım ilkelerine uygun olarak üretilen bir içerik sesli komut sistemiyle de kullanılabilir.

***

Kaynaklar:

– “Dijital Yayıncılık ve Dijital Yayıncılık Araçları”, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Öğr. Gör. Salih Gümüş, Öğr. Gör. Erdem Erdoğdu, Öğr. Gör. Dr. Aras Bozkurt, 2017

– “Web Yayıncılığı”, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Editörler: Yrd. Doç. Dr. İlker Usta, Yrd. Doç. Dr. Hüseyin Selçuk Kıray, 2016

Related Images: