Orta ve Kuzey Mezopotamya’da tavus kuşu

Çok değil, yarım asır öncesine kadar Diyarbakır, Şanlıurfa, Mardin gibi kadim Mezopotamya kentlerinde tavus kuşu, evlerin, eyvan ve bahçelerinin ayrılmaz evcil hayvanıydı.

Din, mezhep, kültür fark etmeksizin bölge insanlarının yüzyıllar boyunca vazgeçilmezi tavus kuşuna yaygın ilgiyi bu kuşun muazzam güzelliği ile açıklamak tek başına yeterli değil.

Yezidilik / Ezidilik, Orta ve Kuzey Mezopotamya’nın bin yılık inanç sistemlerinden. Kuzey Irak’ta Musul yakınlarında, biz Müslümanlar’da Kabe’ye denk gelen Laleş Vadisi’ndeki kutsal merkezlerini çevreleyecek şekilde bölgede dağınık olarak yaşayan Yezidi / Ezidi topluluk ve inanışına göre tavus kuşu kutsal hayvan olarak nitelendirilmiş. Aynı inanışa göre düşmüş bir melek olan Melek-i Tavus, tavus kuşu ile simgelendirilir.

İslam sufiliği ile yerel Mezopotamya inançlarının harmanlaması gibi düşünebileceğimiz bir dinsel öğretiye sahip Yezidi/Ezidi’ler bu nedenle tavus kuşlarına özel önem vermiş ve özenle bakmışlardır.

Yezidi/Ezidi ’lerin bu kuşa verdikleri önemin diğer Mezopotamya topluluk ve kültürlerini etkilememesi düşünülemezdi. Bu nedenle tavus kuşları inanç fark etmeksizin çok değil yarım asır öncesine kadar tüm Orta ve Kuzey Mezopotamya yerleşimlerinde yaygın beslenen evcil hayvan olmuştur.

Şanlıurfa, Diyarbakır, Batman, Şırnak, Hakkari hattında yerleşik Yezidi / Ezidi cemaat bugün sembolik düzeyde kalan sayıları ile bölgenin kaybolmaya yüz tutan renklerinden. Ancak özellikle Avrupa’daki küçük ama örgün varlıkları Yezidi / Ezidiler’in kültür ve tarihlerinin korunmasını sağlıyor.

Ülkemizdeki nüfusları bir dönem yüz binler ile ifade edilen Yezidi / Ezidiler’in bölge kent yaşamına armağan ettikleri tavus kuşları, tıpkı bu kuşa kutsiyet atfeden Yezidi / Ezidi’ler gibi kaybolan zenginliklerimiz arasındaki hüzünlü yerlerini aldılar.

Related Images: