“Senin oyunla benim oyum eşit midir?”
– Evet
“Üniversite mezununun oyuyla, ilkokul mezunun oyu eşit midir?”
– Evet, eşittir.
“Kadınla erkeğin oyu eşit mi?”
– Evet, eşit dedim ya…
“Peki İzmirli ile Tuncelilinin?”
– Hayır…
“Yahu” dedi sana da kül yutturmak mümkün değil..
***
Çünkü, sadece şimdi değil yıllardır, her sandığa gidildiğinde üç İzmirli, bir Tuncelili’ye eşit geliyor.
Bizim seçim kanunumuz böyle diyor.
İzmir’de her 140 bin 452 kişiye, Tunceli’de ise 46 bin 792 kişiye bir milletvekili düşüyor.
Hesaplamayı uzun uzun yapıp fazla zamanızı almak istemem ama sistem şudur:
Parlamentodaki 550 milletvekilliğinden önce, Türkiyenin 81 ili için birer koltuk ayrıldı.
Böylece nüfusu kaç olursa olsun, önce her ile birer milletvekilliği verildi.
Geriye 469 koltuk kaldı. Bu sayıda da Türkiye’nin toplam nüfusuna, (bu seçimde 2000 yılının sayım sonuçları esas alındı) yani 67 milyon 803 bin 927’a bölündü. Milletvekili seçilmesi için gereken oy 144 bin 836 olarak tespit edildi. Her ilin nüfüsunun 144 bin 836ya bölündü. Emlde edilen rakam o ilden çıkarılacak milletvekili sayısı oldu.
Bu durumda nüfusu milletvekili çıkarmaya yetmeyen illerin rakamlarıyla, her ilin kusüratından kalan artık rakamlar, büyükten küçüğe doğru sıraya konuldu. Bölüştürülmemiş milletvekillikleri de bu sıraya göre dağıtıldı. Türkiyenin en küçük nüfüslu ili Tunceliye 2, en fazla nüfuslu ili İstanbula 70 milletvekilliği düştü.
***
İşte, seçmen-temsil dengesi bu yüzden bozuk.
Küçük ve orta ölçekli nüfusa sahip iller, Meclis’te fazla oranda milletvekiliyle temsil ediliyor.
Büyükşehirlere ise az sayıda milletvekili düşüyor.
Yaşanan “temsilde adaletsizlik tartışmasını” bitirecek tek yer Türkiye Büyük Millet Meclisi’dir.
Bu seçimde artık olmaz ama hiç değilse bundan sonrası için yeni düzenleme yapılabilir.
Bir yanıt bırakın
Yorum yapabilmek için giriş yapmalısınız.