Bu öğrencilerin okulları fabrika… Onlar zil sesiyle sınıflarına değil fabrikadaki imalathanelere yöneliyorlar. Ellerinde kalem kağıt yerine çekiç, pense var. Fabrikalardaki Mesleki Eğitim Merkezlerinde dört yıl boyunca eğitim alan öğrenciler önce çırak, kalfa ve sonra usta kademesine yükseliyorlar. 

Bornova'daki Terbay Makina ve Endüstri AŞ bünyesinde Milli Eğitim Bakanlığı’nın izniyle kurularak eğitim ve öğretime veren Mesleki Eğitim Merkezi (MESEM) dokuz öğrencisini daha mezun etti. "Çıraklık okulu"na dört yıl devam eden, eğitimlerini başarıyla tamamlayarak sertifikalarını alan öğrenciler bundan böyle işyerlerinde "usta" olarak çalışmayı sürdürecek. 

Terbay'ın Naldöken'deki fabrika bahçesinde düzenlenen törende on ikinci sınıfı bitiren MESEM öğrencileri Samet Görgülü, İlyas Polat, Tuncay Özkutlu, Enes Özkutlu, Muzaffer Akca, Yusuf Yıldız, Yılmaz Altunel, İsmail Altun ve Tuncay Duman sertifikalarını aldı. Öğrencilere belgelerini Terbay Genel Müdür Yardımcısı Abdullah Baysak, Bornova MESEM metal teknolojisi öğretmeni Hüseyin Savcı, çıraklık okulundan 20 yıl önce mezun olan fabrikanın bölüm sorumlularından İksan Çetinkoç ile Murat Kandemir verdi.

Terbay Yönetim Kurulu Başkanı Abdullah Baysak, bugüne kadar iki binden fazla öğrenciye CNC talaşlı imalat ve kaynakçılık (metal işleri) konularında eğitim vererek gençlerin gelişimine katkıda bulunduklarını söyledi. Baysak, "Bu sertifikaları vermek hepimiz için bir gurur. Bu tarihe kadar aralıksız eğitime devam eden ender kuruluşlardan biriyiz. Birçok usta bu eğitimden sonra ustabaşı olarak fabrikamızda çalışmaya başladı. Bu da bizi mutlu ediyor. Hepinizi kutluyorum" dedi.

Terbay Genel Müdür Yardımcısı Abdullah Baysak ise "Bugün dokuz genç ustamız artık bir üst katta çalışmaya başlayacak. Ustalar çıraklara ağabeylik yapacak. Mesleği öğretmeye gayret edecek" diye seslendi. Baysak, "Bugün bir müjdeyi de paylaşmak istiyorum sizlerle. Bu yıl fabrikada oto boyacılığına yönelik de bir çıraklık okulu açılacak. Diploma alacakların kimi üç kimi dört yıldır bizimle. Hepinizi kutluyor, başarılar diliyorum" diye konuştu.

Emekleri büyük

Terbay Yönetim Kurulu Başkanı Abdullah Baysak, 1977 yılında kabul edilen 2089 sayılı Çırak, Kalfa ve Ustalık Kanunu'nun çıkarılmasında Terbay'ın kurucularından Cemal Tercan'ın büyük emeği olduğunu belirtti. Terbay'da açılan ve neredeyse 40 yılı geride bırakan "çıraklık okulu"nun babası Ahmet Kemal Baysak'ın girişimiyle eğitim vermeye başladığını anlatan Baysak, şunları söyledi:

"Terbay Makina'nın kurucuları Ahmet Kemal Baysak ve Cemal Tercan’ın yanı sıra Salih Şükrü Baysak ve Şükrü Baysak'ın "Çıraklık Okulu"nda emekleri çok büyük. Kemal Bey, Ege Bölgesi Sanayi Odası'nın (EBSO) Eğitim Komitesi'nde görev yaparken uzun yıllar çıraklık okullarının açılması konusunda çalışmış ve mesleki eğitimin önemini anlatmıştı. Babam meslek lisesi çıkışlı olduğu için bu çalışmalara büyük önem veren bir sanayiciydi. EBSO'da görev aldığı yıllarda Cevdet Nazlı, Necdet İtmeç, Cemal Dirin, Nihat Karakartal gibi mesleğinde duayen sanayicilerle beraber bu konuda çok çaba harcamışlardı."

“Terbay Makina 71. yılını sürerken bunun yaklaşık 40 yılında ülkemizin ihtiyacı olan nitelikli personel yetiştirmeye hiç ara vermedi. Bundan da gurur duyuyoruz" diyen Abdullah Baysak, şu bilgileri paylaşıyor:

"Çıraklık okulumuzda bugüne kadar iki bine yakın öğrenci yetişti. Bu okuldan yetişen 20'ye yakın usta ve bölüm şeflerimiz hala fabrikamızda çalışıyor. Bugün sertifikalarını onların ellerinden alan öğrenciler de fabrikamızda çalışmayı sürdürecekler. Aslında bu konunun çıkış yeri Almanya'dır. Orada, öğrencilerle yapılan sözleşme gereği eğitim bittikten sonra iki yıl öğrencilerin eğitim aldığı fabrikada çalışma mecburiyeti de var. Ama bizde henüz böyle bir uygulama yapılmıyor."

Mesleki eğitim anlamında yapılan çalışmaların çok önemli olduğunun altını çizen Abdullah Baysak, "Terbay'da öğrenciler ağırlıkla metal işleri (kaynakçılık) ve CNC talaşlı imalat alanlarında eğitim alıyorlar. Buna önümüzdeki dönem oto boyacılığı da eklenecek. Bugün sektörde büyük bir kaynakçı operatörü ihtiyacı var. Bu açık yerinde eğitim alınarak giderilmeye çalışılıyor" diyor. Bugün Terbay'da dokuz, on ve on birinci sınıfta okuyan ve eğitim alan öğrenciler bulunduğunu anlatan Baysak, "Aralarında Buca'dan, Turgutlu'dan gelen öğrenciler var. Erkek öğrenciler yanında iki tane de kız öğrencimiz eğitim alıyor. Birisi kaynakta çalışıyor ve çok başarılı" bilgisini paylaşıyor.

Ege Bölgesi Sanayi Odası'nın mesleki eğitim alandaki çalışmalarının çok değerli olduğunu belirten Abdullah Baysak, "EBSO'nun Meslek Eğitim Komitesi'nde de görevliyim ve EBSO adına Milli Eğitim'deki toplantılara katılıyorum. MESEM'le yapılan işbirliğinin yaygınlaşmasına, genç işsizliğinin önlenmesi için sektörün ihtiyacı olan ara elemanı yetiştirilmesine çabalıyoruz" diye ekliyor. 

***

Her alanda ara eleman yetişiyor

Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı olarak eğitim veren mesleki eğitim merkezleri gençlere nitelikli bir meslek sahibi olma olanağı sağlarken, işverenlere de sektörün ihtiyacı olan kalifiye iş gücünü yetiştirme fırsatı veriyor. İzmir, Türkiye genelinde 17 MESEM ile en çok mesleki eğitim veren kurumun bulunduğu il olarak biliniyor. İl Milli Eğitim Müdürlüğü mesleki eğitim merkezlerinin sayısını yıl sonuna kadar 25'e çıkarmayı planlıyor. 

En az ortaokul mezunu olan adayların başvuruda bulunabileceği MESEM'de öğrencinin ilgi alanı doğrultusunda 39 farklı iş kolunda ve 139 meslek dalında eğitim alma olanağı sunuluyor. MESEM'e kayıt yaptıran öğrenciler haftada dört gün işletmelerde çalışırken bir gün de bağlı bulundukları ilçenin mesleki eğitim merkezinde teorik eğitim görüyor. 

Eğitim süresince öğrencinin SGK (iş kazası ve meslek hastalığı ile genel sağlık sigortası) primleri devlet tarafından karşılanıyor. Çıraklık eğitimi üç yıl, kalfalık eğitimi bir yıl sürerken, mesleki eğitim merkezine devam eden dokuz, on ve on birinci sınıf öğrencileri asgari ücretin en az yüzde 30'unu, on ikinci sınıf öğrencileri ise asgari ücretin en az yarısı kadar maaş alıyor. Mesleki eğitim merkezi mezunları “ustalık belgesi” ile “mesleki ve teknik anadolu lisesi diploması” alarak kendi iş yerlerini de açabiliyor. 

MESEM'de öğrenciler "Ayakkabı ve saraciye teknolojisi", "bilişim teknolojileri", "büro yönetimi", "denizcilik", "el sanatları teknolojisi", "elektrik-elektronik teknolojisi", "endüstriyel otomasyon teknolojileri", "gıda teknolojisi", "grafik ve fotoğraf", "güzellik ve saç bakım hizmetleri", "harita-tapu-kadastro", "hayvan yetiştiriciliği ve sağlığı", "inşaat teknolojisi", "kimya teknolojisi", "konaklama ve seyahat hizmetleri", "kuyumculuk teknolojisi", "makine teknolojisi", "matbaa teknolojisi", "metal teknolojisi", "metalurji teknolojisi", "mobilya ve iç mekân tasarımı", "moda tasarım teknolojileri", "motorlu araçlar teknolojisi", "muhasebe finansman", "müzik aletleri yapımı", "pazarlama ve perakende", "plastik teknolojisi", "seramik ve cam teknolojisi", "tarım", "tekstil teknolojisi", "tesisat teknolojisi ve iklimlendirme", "ulaştırma hizmetleri", "yiyecek içecek hizmetleri" alanlarında eğitim alabiliyor. MESEM, "yenilenebilir enerji teknolojileri", "gazetecilik", "radyo-televizyon", "siber güvenlik", "uçak bakımı" alanlarında eğitim vermeyi de planlıyor.