- Atatürk Havalimanı ile birlikte Avrupa’nın en yoğun uçuş hattı durumunda olan Adnan Menderes Havalimanı’ndaki yabancı yolcu trafiği Arap baharının bitmesiyle eski haline döndü.

- Devlet Hava Meydanları İşletmesi’nin (DHMI) ilk dört aylık verilerine göre 2013 yılında havalimanı dış hatlarda toplam gelen - giden yolcu sayısı 2012 yılının aynı dönemine göre yüzde 7 azalış gösterdi. İlk dört ayda iç hatlardaki gelen giden yolcu sayısı ise yüzde 15 arttı.

- 2012 yıl sonu itibariyle İzmir’den dış hatlarda 60 havayolu ile 34 ülkede 98 destinasyona, iç hatlarda ise 6 havayolu ile 19 destinasyona uçuş bulunuyor.2012 yılı toplam dış hat yolcu sayısı 2 milyon 410 bin 858, 2012 yılı toplam iç hat yolcu sayısı ise 6 milyon 945 bin 44 oldu.

- Bu ilk dört aylık verilerin yılın genelini tam yansıtmayacağını belirten TAV İzmir Genel Müdürü Erkan Balcı, “İzmir sezonluk bir havalimanına sahip. İlk dört ay kış sezonu verilerini yansıttığı için gerçek verileri Mayıs ayından itibaren almaya başlayacağız” dedi. Balcı, 2012 yılında ise 2011 yılına göre dış hatlarda yüzde 1, iç hatlarda ise yüzde 13 artış elde edildiğini anımsattı.

“Küçük boy bir şehir simülasyonu”

- Turist sayısının tavan yaptığı Temmuz-Ağustos aylarında Adnan Menderes Havalimanı’nın iç ve dış hatlarında günlük yolcu ortalaması 40 binleri buluyor. Yılda yaklaşık 10 milyon yolcuyu ağırlayan havalimanında yaklaşık 5 bin kişi çalışıyor.

- TAV İzmir Genel Müdürü Erkan Balcı, 7 gün - 24 saat ayakta olan Adnan Menderes Havalimanı’nı “İçinde her şey olan küçük boy bir şehir simülasyonu.” diye tanımlıyor. Balcı Ocak 2014’de yeni iç hatlar terminalinin tamamlanmasıyla bu sayının kat be kat aşacağına inancını dile getiriyor.

Arap baharı bitti, rakamlar eskiye döndü

TAV İzmir Genel Müdürü Erkan Balcı ile kente para bırakan ve katma değer yaratan yabancı turistin en önemli giriş kapılarından birisi olan Adnan Menderes Havalimanı’nda görüştük. Balcı’ya öncelikle dış hatlar yolcusundaki düşüşün nedenini soruyoruz. “Avrupa yolcularındaki azalışı Arap baharının bitmesine bağlıyoruz” yanıtını veriyor. Arap baharı hareketliliğinin başladığı zamanlarda trafiğin büyük kısmının Türkiye’ye yöneldiğini ve beklentilerin üzerinde bir yolcu artışının yakalandığını dile getiriyor. “Şu sıralar turizm trafiği yine eski haline yaklaştığı için kayıp görünen rakamlar sadece bir yıllık karşılaştırmada böyle gözüküyor” diye sürdürüyor sözlerini. İlk dört aylık İzmir Adnan Menderes Havaalanı ADB Pasaport Müdürlüğü verilerini paylaşıyor bizimle Erkan Balcı. Veriler gelen yolcu bakımından 2012 yılına göre Almanya ve Fransa yolcusunda azalış olduğunu söylüyor.

“İzmir tanınmıyor, ismi hala bilinmiyor”

Her iki EXPO adaylığı sürecinde yapılan onca tanıtım, İzmirli turizmcilerin yıllardır yurt dışında yaptığı çalıştaylar, her yıl ağırlanan yabancı turizm acentaları, gazeteciler, turizm fuarlarında açılan standlar, yabancı gazete ve dergilerde çıkan haberler, ilanlar, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın yaptığı tanıtım çalışmaları... “Neden yetmiyor bunca çaba? Sorun nerede?” diye soruyoruz...

İzmir’e daha çok yabancı turist gelmesi için iki önemli eksiğimiz olduğunun altını çiziyor Erkan Balcı.”Tanıtım ve yatak kapasitesi en önemli iki konumuz” diyor. Turizmcilerle çok sıkı bir işbirliği içinde olduklarını anlatan TAV Genel Müdürü Balcı, açıldıklarından bu yana Destination İzmir grubuyla birlikte yurt dışı fuarlara katıldıklarını anlatıyor. “Yaptığımız çalışmalar sadece TAV’ın tanıtımı için değil, öncelikle İzmir’in tanıtımı için. Tamamen win-win, kazan kazan durumu. İzmir’e gelen turist arttıkça seyahat acentaları da, buradaki oteler de, tur operatörleri de, biz de kazanacağız. Esnaf da şehir de kazanacak” diye ekliyor.

Yapılan tanıtım çalışmalarının daha çok kişisel çabalar yönünde olduğuna değinen Erkan Balcı, sözlerini şöyle sürdürüyor:

“Elbette hiç olmamasından iyi ama organize olmuş, disiplinli bir tanıtım atağına geçmemiz gerek. Tanıtım ilk eksiğimiz. Şu an Avrupa’da, yakın çevremizde İzmir ismi hala bilinmiyor. Türkiye deyince insanların aklına Dalaman bile geliyor. Bodrum’u, Antalya’sı, İstanbul’u herkes bilirken İzmir deyince bir soru işaretiyle, bilinmezlikle karşılaşıyoruz yabancılar açısından. Onun için tanıtımın en öncelikli konumuz olması gerek. EXPO sürecinde güzel adımlar atıldı tanıtım için. Ama yeterli mi? Her şeyden önce bunun sürekliliğinin sağlanması gerekli.”

İkinci sorun olarak yatak kapasitesine dikkat çekiyor Erkan Balcı. Kentin yatak kapasitesinin olması gerekenin çok çok altında olduğunu vurguluyor ve ardından ekliyor:

“Yatak kapasitesi olması gerekenin çok altında”

“İzmir olarak turizm anlamında gerçek bir strateji belirlememiz lazım. Bundan 10 - 15 yıl, 20 - 50 yıl sonra turizm anlamında nerede olacağımızı gösterecek bir yol haritasına ihtiyacımız var. Herkesin bu doğrultuda planlama yapması lazım. Yatak kapasitesi arttığında zaten bu işletmenin yöneticileri bu trafiği oluşturmak için ekstra çaba göstereceklerdir. Havayollarına ‘İzmir’e uçun’ dediğinizde “Neden İzmir’e uçmalıyım?” diye soruyorlar ve dolu bir cevap istiyorlar. Tarihi, turizmi, doğal güzelliği var, tamam, çok güzel. Peki şimdi yatak kapasitesine bakalım. E, kapasitemiz yok, evimizde yatıramayacağımıza göre gelenleri, turistleri... Genel olarak yabancı misafirleri gösterdiğimizde, Kordon’da bir yemek yediklerinde hepsi çok etkileniyorlar, hoşlarına gidiyor, ama hep gelip tıkandığımız nokta; yolcular nerede yatacak?”

TAV İzmir Genel Müdürü Erkan Balcı’yla görüştüğümüz konulardan birisi de yapımı süren, İzmir’i İstanbul’a ve Ankara’ya bağlayacak yüksek hızlı tren projesi. Yolculukları iki, üç saate indirecek proje tamamlandığında havayolu trafiği bundan nasıl etkilenecek? Erkan Balcı öncelikle hatlar açılmadan sonuçları konuşmanın mümkün olmayacağını dile getirse de “Bundan 15 yıl önce olsaydı endişe edebilirdik, ama bugün öyle değil” diyor ve şunları söylüyor:

“Yüksek Hızlı Tren pozitif etkiler”

“Geçen sene Eurocontrol tarafından Atatürk Havalimanı ile İzmir Adnan Menderes Havalimanı Avrupa’da en yoğun uçuş olan hat olarak ilan edildi. Böyle bir yoğunluk varken ümit ediyorum, hızlı trenin bize pozitif etkisi olacak. Bu ne anlama geliyor? Bir kere İzmir’e yatırım artacak anlamına geliyor. Çünkü ulaşılırlığı artacak. Artınca da daha çok insan olacak. Daha çok seyahat gerekecek. O zaman hem hızlı tren, hem biz kazanacağız. O zaman bir negatif etki şu an açıkçası pek yok. Birbirini tamamlayacak. Otoban da aynı şekilde. Bundan 15 yıl önce olsa endişe edebilirdik, Çünkü uçak yolculuğu bu kadar kolay ve ucuz değildi. Ama şu an öyle rakamlara düştü ki, fiyatlama konusu değişti, yolcu sayısı arttı. Yerde yatan uçak zarardır. Yolcu sayısı arttığı için bu sağlandı bir kere. Değişken fiyatlı uçuş olanağı geldi. Uçak fiyatları bugün öyle düştü ki, bir ay önce alırsanız 19 liraya., 29 liraya bilet var. “

Yeni iç hatlar terminali bitince...

Erkan Balcı ile havalanındaki penceresiz odasında, yeni iç hatlar terminalinin inşaatının izlendiği televizyon ekranına takılıyor gözümüz sohbet sürerken. İnşaat öyle hızlı çalışıyor ki, işçiler arı gibi oradan oraya koşuşturuyor. Ocak 2014’de tamamlanması planlanan inşaatın bitimine çok az bir zaman kaldığını söylediğimizde, yolcu hareketliğinin nasıl etkileneceğini anlatıyor Erkan Balcı:

“İç hatlar terminali özellikle iç turizmi ve İstanbul aktarmalı dış turizmi için çok önemli. İzmir son yıllarda Türkiye içinde en hızlı artan iç hat yolcu sayısına sahip havalimanı. Eski iç hatlar terminali kapasite olarak limitlerini doldurmuşken, yeni terminal ile artış konusunda tekrar önü açılacaktır. Ayrıca yeni yapılan terminalin mevcut dış hatlar terminali ile de bağlantılı olması, transit ve transfer uçuşların da önünü açacak. İzmir’in bir aktarma merkezi-hub haline gelmesini sağlayacak. Aktarma merkezi olması da hem iç hem de dış hatlarda destinasyon sayısının artmasını sağlayacak.”

İzmirli son dakika yolcusu

2006 yılından bu yana İzmir’de görev yapan ve kent turizminin gelişimi için turizmcilere verdiği destekle tanınan Erkan Balcı’ya İzmirli yolcunun profilini de sorduk.

Eşimle farklı zamanlarda uçak kaçırma konusunda vukuatları bulunan İzmirliler olarak anladık ki; biz, tipik “İzmir yolcusu”yuz. TAV İzmir Genel Müdürü Erkan Balcı’nın bizimle paylaştığı “İzmirli yolcunun özellikleri”ni size de aktaralım.

“İzmirli yolcu uçmayı seviyor. Ama bir taraftan da gelenekçilik mevcut. Alışmış oldukları havayolları ile uçmayı tercih ediyorlar. Direk dış hat uçuşumuz olan destinasyonlara bile, üç dört saat ekstra zaman kaybını da göze alıp, aktarmalı gitmekten sakınmıyorlar. Fakat bu zaman bolluğunu, uçuşa zamanında gelmekte pek kullanmıyorlar. Öbür taraftan havalimanları ve uçma konusunda oldukça bilgili ve kültürlü bir yolcu kitlemiz var. Havalimanında işlem sırası veya yön bulma gibi konularda hemen hemen hiç problemle karşılaşmıyoruz.”

Erkan Balcı İzmirli yolcuların sıvı taşıma yasakları konusunda da duyarlı olduğunu söylerken, “İzmir olarak oldukça şanslı bir noktadayız. Yolcumuz havacılık kurallarına ve değişikliklerine çok kolay adapte olabiliyor” diyor. Havaalanının çeşitli yerlerinde astıkları, yolcuların haklarını içeren afişlerin de çok ilgi gördüğünü belirtiyor.

İnşaat mühendisi olmasına karşın havacılığa duyduğu ilgiyle öğrenimini tamamladığında Antalya Havalimanı’nda işe başlayan Erkan Balcı, vedalaşırken Adnan Menderes Havalimanı’nın çevreci uygulamalarıyla da örnek bir havalimanı olduğunu gururla söylüyor. “Yeni terminalimizle birlikte doğalgazdan ve güneşten elektrik üretmek, yağmur sularını tekrar kullanmak gibi uygulamaların yanı sıra Türkiye’de ilk defa bir havalimanında uygulanacak olan ve çevrecilik göstergesi olan LEED Sertifikası’na sahip olacağız” diyor. Bu sertifikayı almak için binanın önündeki bisiklet parkını bile planlamak zorunda olduklarını dile getiriyor.

Anlaşılan o ki, TAV İzmir Havalimanı, şu an yolcuların kullandığı eski dış hatlar binasının duvarlarında yer alan yeni terminal binası tanıtım afişleri için yazılmış “İçi de dışı gibi kusursuz olacak” sloganını yaşama geçirmeye kararlı...