Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) Nisan 2013 verilerine göre Türkiye'nin "en okumaz yazmaz" illerinin başında Şanlıurfa, Mardin ve Şırnak geliyor. Bu illerde okuma yazma bilmeyen oranı yüzde 15'e kadar ulaşıyor.

Okur yazarlık oranındaki düşüklüğün yanı sıra söz konusu illerde en önemli sıkıntılardan biri de kız çocuklarının okullaşma oranındaki düşüklük. Halil İbrahim Buluşmaları etkinliğinde ilin Milli Eğitim Müdürlüğü'nde görevli Edebiyat Öğretmeni Yasin Yaşuk ile tanışıyoruz. Kendisi aynı zamanda Şanlıurfa Kız Çocuklarının Okullulaştırılmasının Arttırılması Projesi Uzmanı. Konu kız çocuklarının okula gidememesi olunca ilgileniyoruz elbette.

Yasin Yaşuk, projenin Temmuz 2009 yılında “Kızlarımız Okullaşıyor” kampasıyla Şanlıurfa Valiliği'nce başlatıldığını, Vali Celalettin Güven'in işi çok sıkı tuttuğunu anlatıyor. "Vali Bey bu konuda kesin talimat verdi. Daha önce dışarıdan okumak için gelen kız çocukları sınıflarda yer olmadığı zaman geri çevrilebiliyordu. Geri çevrilmesi demek çocuklar için eğitimin bitmesi demek. Vali Bey, 'Hiç bir kız çocuğu geri çevrilmeyecek' talimatını verince işler değişti."

Projenin 16 ili kapsadığını anlatan Yasin Yaşuk, 2011 yılında Şanlıurfa'da "Özellikle Kız Çocuklarının Okullulaşma Oranlarının Artırılması Projesi”nin (KEP) başladığını ve ilde projenin bölge ofisinin açılıdğını belirtiyor. Kız çocuklarının okumak için kimi zaman Alo 147 ihbar hattını kullandığını da anlatan Yaşuk, "Çocuklar bu hattı aradığında gerekirse İl Milli Eğitim Müdürü gidip ailesini ikna ediyor kız çocuklarının okuyabilmesi için. Bu yolla gelen 51 çağrıdan 47 kız öğrencimizi kazandık" diyor.

Projeyle kaç kız çocuğunun okula kazandırıldığını sorduğumuzda son üç yılda ilköğretimde yüzde 9,5, ortaöğretimde yüzde 12,3 artış sağlandığını belirtiyor. Lise sona kadar 513 çocuğun okuyabildiğini gururla anlatıyor Yasin Yaşuk. Bu çalışmalar için 300 rehber öğretmenin eğitildiğini anlatırken, "Hedefimiz rakamsal artış değil sadece. Burada çok farklı yapılanmalar var. Biz kız çocuklarının okutulması konusunda bir bilinçlenme yaratmaya çalışıyoruz" diyor.

Bu yılın Mart ayında sona eren projenin ikinci ayağının yakında başlayacağını da belirten Yasin Yaşuk'a bölgede kızların neden okula gönderilmediğine ilişkin bir araştırma yapıp yapmadıklarını soruyorum. Hemen sıralıyor saptadıkları nedenleri: Tarım işçiliği, gelenekler, diziler, lise çağındaki kız çocuklarının gelin adayı olması ve başörtüsü yasağı…

"Bölgede geniş çaplı bir araştırma yaptık elbette. Burada en büyük sorun çocuk işçiliği konusu. Bu mevsimde okullara gidin, doğru düzgün öğrenci bulamazsınız. Çünkü herkes pamuk toplamaya gider. 1,5 ay böyle sürer bu iş. Pamuk toplama bitmeden okula başlanmaz kenar mahallelerde özellikle. Bir başka sıkıntı diziler. Bu bölgede dizilerin çok olumsuz etkisi oluyor ailelere. 'Kızlarımız bu dizilerdeki gibi olacaksa okula göndermeyiz' diyorlar. Bunun için kamu spotları hazırladık. Dizilerin yapımcılarına mesajlar attık. Mutlaka bir mesaj vermelerini istedik. Öte yandan iş yerleriyle görüşmeler yaptık. Ticaret Odası'ndan destek aldık. İşe alımlarda babalara kız çocuklarını okula gönderip göndermedikleri soruldu. Aynı çalışmayı İşkur'la da yaptık. İşe eleman alınırken bu konuya dikkat çekiyor onlar da. En azından farkındalık yaratılıyor."

Yasin Yaşuk bugüne kadar 16 ilde (Ağrı, Bayburt, Batman, Adıyaman, Gaziantep, Diyarbakır, Şırnak, Bingöl, Kars, Erzurum, Van, Mardin, Muş, Bitlis, Siirt ve Şanlıurfa) gerçekleştirilen uygulamanın yakında ikinci ayağının başlayacağını ve bu kez kızların okullaşmasının en az olduğu 43 ili kapsayacağını belirtiyor.

Şanlıurfa Kız Çocuklarının Okullulaştırılmasının Arttırılması Projesi Uzmanı Yasin Yaşuk anlatırken konuştuğumuz konunun çevrede okul, eğitim araç gereci olmaması değil de, kızların okula gönderilmemesi olmasına sevinelim mi üzülelim mi bilemiyoruz. Şanlıurfa'dan Yasin Bey'in inancı ve Vali Gönenç'in desteğiyle yöredeki kızların makus talihini yeneceğine inancımız güçlenerek ayrılıyoruz.