Mehmet Yasa
Restoratör
Fotoğraf Sanatçısı
Anadolu Fotoğraf Dergisi'nde yayımlanan yazı...
Konak Meydanı'nı bir inci gibi süsleyen Saat Kulesi, Güzel İzmir'imizin en zarif, en meşhur sanat eserlerinin başında gelir. Yüz yılı aşkın sürede; İzmir'in işgaline, kurtuluşuna, suikastlara, yangınlara, depremlere, şenliklere, Atatürk, İnönü gibi liderlerin İzmir'e gelişlerine, ilk gençlik aşklarındaki buluşmalara, acı tatlı, güzel çirkin birçok olaya tanık olmuş ve bunları belleğinde saklayan, yaşayan bir tarihtir Saat Kulesi.
1901 yılında, Sultan II. Abdülhamit'in tahta çıkışının 25. yılında vilayetlere gönderilen bir ferman gereğince vilayetlerle bazı kazalarda saat kuleleri inşa edilir. İzmir Saat Kulesi de bu eserlerden biridir. Dönemin İzmir Valisi Kıbrıslı Kamil Paşa tarafından yaptırılmıştır. Kıbrıslı Kamil Paşa’nın oğlu Said Paşa ve Belediye Reisi Eşref Paşa’dan oluşan bir komisyon kulenin yapımını üstlenmiştir. Yapım masraflarının bir kısmı İzmir halkının bağışları ile karşılanmıştır. Kulenin tasarımı Fransız asıllı Levanten, Raymond Charles Pere'nin imzasını taşımaktadır.
Sekizgen şekilde inşa edilen ve dört bölümden oluşan kulenin yüksekliği 25 metredir. Sekizgen platformun dar kenarlarında yer alan ve dörder küçük sütun üzerine oturan at nalı kemerli sebillerin üçer çeşmesi ve kurnası ile ortasında fıskiyeleri vardır. Kulenin platformu beyaz mermerden, diğer bölümleri ise Denizli yakınlarından getirtilen kesme taştan yapılmıştır. Üst bölümde, cephelerde bulunan dört adet saat Alman İmparatoru II. Wilhelm'in hediyesidir.
Saat Kulesi, yapıldığı dönemde modernleşen Osmanlı toplumunun zaman kavramını disipline etmesini simgeleyen önemli yapılardan biridir.
1974 yılındaki 5.2 şiddetindeki depremde yıkılan kulenin üst bölümü yaklaşık iki yıllık süre içinde onarılarak eski haline getirilmiştir. O tarihe kadar çalan çanı ise artık çalışmamaktadır.
Kulenin yapılışında üzerinde bulunan ikişer adet Abdülhamit tuğrası ile Osmanlı devleti arması, 1927'de çıkan kanun gereğince kaldırılıp yerlerine dört tane ay-yıldız kabartması yapılmıştır.
İzmir'in kalbi diyebileceğimiz Konak Meydanı, Saat Kulesi'nin yanı sıra Hükümet Konağı, İzmir Büyükşehir Belediye Sarayı, Yalı Camii ve İlk Kurşun Anıtı'na da ev sahipliği yapmaktadır. Ayrıca Tarihi Kemeraltı Çarşısı'nın ana girişlerinden biri yine bu meydanda bulunur.
Konak Meydanı, güzel havalarda ve hafta sonlarında İzmirlilerin akınına uğramaktadır.
2003 yılında yapılan düzenlemede zemine eğim verilerek Saat Kulesi biraz olsun çukurda kalmaktan kurtarılmış ve iki yanında bulunan palmiyeler ile yalın bir görünüme kavuşmuştur. Saat Kulesi 1 asırdır meydandaki güvercinlere hem ev sahipliği hem de arkadaşlık yapmakta. Kulenin etrafındaki banklardan birinde oturup denizin havasını koklayarak, çocukların peşinden koşturduğu güvercinlerin kanat seslerini dinlemek Konak Meydanı'nın en doğal halini yaşatır insana.
Bu kente yolu düşen pek çokları için buluşulacak bir adres, önünde çekilen fotoğraflarda fon, ardından gelen Kemeraltı alışverişlerinin, Kızlarağasında içilen kahvenin, vapurda yenilen boyozun hatta Pasaport'ta içilen nargilenin de simgesidir.
Güzel İzmir'in güzel kulesi sadece kentimizin değil, ülkemizin en zarif yapılarından biri olarak aynı yerinde durur ve ışıl ışıl parlamaya devam eder. Umarım bu serüven sonsuza kadar sürer.