Geçen hafta, "Bir lokma mantar uğruna ölmeye değer mi?" diye yazmıştım. Doğadan toplanan mantarları yiyenlerin yaşadığı olumsuzluklardan söz edip, uzmanların görüşüne yer vermiştim. Aslında yazıya başlarken hedefim zehir danışma merkezinden söz etmekti. Konu ard arda gelen mantar zehirlenmesi haberleri üzerine o yöne kayıvermişti.
Meğer mantar zehirlenmesi kış ayları zehirlenmelerindenmiş. "Yakında karbonmonoksit zehirlenmeleri de başlar" diyor Dokuz Eylül Üniversitesi İlaç ve Zehir Danışma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Yeşim Tunçok. Kışın mantar ve kömürden kaynaklanan karbonmonoksit, yazın böcek ve yılan sokmaları, ısırmaları...

Son zamanlarda ilaç zehirlenmelerinin ağırlıklı olarak antidepresan ilaçlardan kaynaklandığını belirten Prof. Dr. Tunçok, "Hiçbir şekilde reçetesiz ilaç kullanmamalı. Ayrıca çocuklara ilacı şeker diye tanıtmak büyük hata. İlaçı çocukların ulaşamayacağı yerlerde bulundurmak gerek" diyor.

Çocukluğumuzdan beri konuşulur oysa. "İlaçları ortada bırakmayın, aman çocukların ulaşamayacağı yerlere koyun" diye.

Elbette bir de açıkta satılan deterjanların konduğu pet şişeler var. Asit ve tuz ruhu zehirlenmelerine yol açan en büyük dikkatsizliklerden birisi de bu. Bu noktada Prof. Dr. Tunçok, zehirlenen her hastanın "kusturulmayacağına" dikkat çekiyor. Özellikle çamaşır suyu, tuz ruhu, amonyak, kezzap gibi yemek borusuna, boğaza ve ağıza zarar verecek sıvıları içmiş olanlar için kusturmanın çok tehlikeli olacağını öğreniyoruz.

Ege Bölgesi'nin tek İlaç ve Zehir Danışma Merkezi, 13 yıldan bu yana Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Farmakoloji Anabilim Dalı'nda hizmet veriyor... "365 gün boyunca günün 24 saati hizmetteyiz" diyen Merkezin Müdürü Prof. Dr. Yeşim Tunçok, telefonlarının özellikle gece yarısından sonra daha çok ,çaldığını belirtiyor. "Bizi daha çok hekim arkadaşlarımız arıyor. Hastanenin acil servislerine getirilen hasta için neler yapılacağına ilişkin bilgi alırlar. Ama bölgede de vatandaş artık bizi biliyor" diyor.

Dokuz Eylül Üniversitesi'ne bağlı merkezin telefonu 0. 232. 412 39 39... Ulusal Zehir Danışma Merkezi içinse 114 diye yazmıştım geçen hafta. Elimizin altında bulunması gereken numaralar ikisi de.

Hocamızın telefonunu "sağlıklı bir şekilde" çaldırmışken, acil durumda ne yapmamız gerektiğini, doğru bildiğimiz yanlışları da sorduk .

"Her hasta kusturulmaz. Kustururken tuzlu su verilmez. Mantarın her türü zehirli olabilir. Doğadan toplanan hiçbir türü yememek gerek. Marketten alınan kültür mantarının da son kullanma tarihine mutlaka bakmak gerek" diyen Prof. Dr. Tunçağ zehirlenme olursa yapılacaklara ilişkin şu bilgileri paylaştı:

"Zehirlenmeyle karşılaşan hastanın tükürük, gözyaşı, burun salgılarında artış görülür. Bulantı kusma, şiddetli ishal, idrar tutamama, nefes darlığı, tansiyon düşüklüğü, baş dönmesi, terleme, görme bozukluğu yaşanabilir. En tehlikelisi konuşamama ve koma halidir. Acil hastaneye getirilmesi gerekir bu durumdaki hastaların. Bir zehirlenme olduğunda belirtilerin ortaya çıkması için beklemeyin. Mümkün olduğunca sakin olarak danışma merkezimizi arayın. Hastaneye gelirken zehirin ya da ilacın kabını veya etiketini mutlaka yanınızda getirin. Hastaneye gelemiyorsanız, hastayı kusturmadan önce mutlaka merkezimizi arayın. "

Zehir Danışma Merkezi, ilaçların yan etkileri konusunda da bilgi veren bir kuruluş. Merkezin internetteki sitesinde geçmiş yıllardaki vakalara ilişkin istatistiki bilgiler bulunuyor. Zehirlenmelerin yarıdan fazlası 0-18 yaş arası çocuklarda görülüyor ne yazık ki. Çocuklarda en sık karşılaşılan zehirlenme nedeni ise temizlik ürünleri. Zehirlenme ile ilgili başvuruların başında ilaç zehirlenmeleri geliyor.

Madem ki mevsim, yeni zehirlenmelere gebe bilinçli olmak, önlem almak şart. Bir de Türkiye'nin her yerinden ücretsiz aranabilecek telefon numarasının acilen saptanıp duyurulması.