Koronavirüs küresel salgını nedeniyle belediye kütüphaneleri uzun süredir kapalı. Kültür Bakanlığı'na bağlı kütüphaneler ise hizmete devam ediyor. Bu ortamda kitapla buluşmakta sıkıntı yaşayan, kütüphanesi bulunmayan merkeze uzak ilçelerde, köylerde okurların özellikle de çocukların dört gözle beklediği en önemli kurumlar gezici kütüphaneler. İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin yaklaşık yedi ay önce hizmet vermeye başlayan iki gezici kütüphanesi yağmur, kar, soğuk, deprem ve hatta küresel salgına karşın okurla buluşmayı sürdürüyor.

İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin "dijital kütüphane" ve "askıda kitap" projelerinin ardından 24 Ağustos 2020 tarihinde yola çıkan iki gezici kütüphanesi, İzmir'in kent merkezine uzak 18 ilçesi ve bu ilçelere bağlı 30 köy ve mahallesine hizmet götürüyor. 

Bu güne kadar yaklaşık 45 bin kilometre yol yapan gezici kütüphane aracı her gün bir köye gitmek üzere yola çıkıyor. Gezici kütüphanede görevli Edebiyat Öğretmeni Mehmet Emin Karagöz ve Tarihçi Mustafa Arıkboğa, bir haftada bazen dört bazen 6-7 köyü dolaştıklarını söylüyor. 

İzmir'in kent merkezinden uzak ilçeleri Bergama, Kınık, Dikili, Aliağa, Foça, Kemalpaşa, Çeşme, Karaburun, Seferihisar, Urla, Beydağ, Kiraz, Ödemiş, Tire, Bayındır, Torbalı, Menderes ve Selçuk'a hizmet götüren gezici kütüphanelerinin üye sayısı şimdilik 896. İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin 500’er kitapla hizmete başlayan ve özel olarak tasarlanan iki gezici kütüphanesince ödünç verilen kitap sayısı ise 1464. Mehmet Emin Karagöz, gezici kütüphanenin çalışma sistemine ilişkin şu bilgileri paylaşıyor:

"Gittiğimiz köy ve mahallede gelen vatandaşlarımızı Kütüphanecilik Kayıt Sistemi'ne kaydediyoruz. Her okuyucuya bir ya da iki kitabı bir aylığına ödünç veriyoruz. Ziyaretlerimizi bir aylık periyotlarla gerçekleştiriyoruz. Gittiğimiz noktalara tekrar gidip, ödünç verilen kitapları toplayarak yerine yeni kitaplar veriyoruz. Gezici kütüphanede çalışan personel olarak özellikle çocukların kitap seçiminde rehberlik etmeye, onları doğru kitaplarla buluşturarak kitap okuma alışkanlığı gelişmesine yardımcı olmaya çalışıyoruz."

Gezici kütüphanenin kornasını duyan çocukların koşarak araca geldiklerini söyleyen Karagöz, gittikleri her köy ya da mahallede aynı ilgiyi gördüklerini dile getiriyor. Gittikleri en uzak köyün Ödemiş'in Hamam Köy'ü olduğunu kaydeden Mehmet Emin Karagöz, 70 yaş üstü okurların en fazla olduğu yerin Bayındır'ın Yakapınar Mahallesi olduğunu belirtiyor. Orta yaş üstü okurların en çok Atatürk'le ilgili kitapları talep ettiğini anlatan Karagöz, "Selçuk'un Gökçealan köyü kadın okurlarımızın en yoğun olduğu ilçemiz. Çocuk okurlarımız en çok macera kitaplarını tercih ediyor. Gittiğimiz köylerde en az dört saat hizmet veriyoruz. Kalış süremiz çocukların ve yetişkinlerin ilgisine göre artabiliyor. Örneğin Hamamköy'de saat 12.00'de başlayıp akşam 20.00'ye kadar hizmet verdiğimiz zamanlar oldu. Aslında mesai saatlerine çok bakmıyoruz, ilgi varsa hizmet devam ediyor. Bu zorunlu hizmetten çok biraz da gönüllü bir hizmet. Bu süreçte en büyük yardımcılarımız da muhtarlarımız" diyor.

***

Bergama Belediyesi'nde E-Kitap: Bergama 1838

Çanakkale 18 Mart Üniversitesi Tarih Bölümü Öğretim Görevlisi Doç. Dr. Mustafa Mesut Özekmekçi tarafından kaleme alınan ve Bergama'nın iki yüzyıl öncesine ait nüfus defterlerini inceleyen "Bergama 1838 - Bergama Nüfus Defterleri" kitabı Bergama Belediyesi Kültür Yayınları'ndan çıktı. Kitap pandemi nedeniyle, baskıdan önce belediyenin www.bergama.bel.tr adresindeki e-kitap linkinde pdf formatında okurlarla buluştu. Bergama Belediye Başkanı Hakan Koştu, kitabın, ilçe tarihine ve kent belleğine ışık tutan önemli bir kaynak olduğunu söyledi. 

Yerel tarih araştırmaları için son derece önemli bilgiler içeren nüfus defterleri kişilerin geçmişleri ve atalarına ilişkin önemli bilgilerin yanı sıra kentin sosyo-ekonomik tarihiyle ilgili de ipuçları veriyor. “1838 Bergama” adlı kitap iki bölümden oluşuyor. İlk bölümde Bergama tarihi genel hatlarıyla kısaca anlatılırken, Osmanlı Devleti'nde yapılan nüfus sayımları ile ilgili bilgiler de veriliyor. İkinci bölümde ise Bergama nüfus defterlerinin çeviri yazıları yer alıyor. Kitapta nüfus defterlerine göre bugün ad değiştiren ya da artık yapılmayan meslekler, halkın yaş ve fizik özellikleri, lakaplar ve ünvanlar, Bergamalılar'ın isimleri, hane yapısı, askerler, muhtarlar ve imamlara ilişkin ayrıntılı bilgiler yer alıyor.

***

Ben Ne Okudum?

Gürkan Ertaç / Basında Hoş Sada /Atadost Yayınları

İzmir'de spor basınının duayenlerinden, meslek büyüğümüz Gürkan Ertaç, 2001 yılında kaleme aldığı "Basında Hoş Sada" kitabında meslektaşlarına ilişkin çoğu güldüren anılarına yer vermiş. Atadost Yayınları tarafından basılan kitabın önsözünü kısa bir süre önce kaybettiğimiz gazeteci ağabeyimiz Erkin Usman yazmış. Günaydın İzmir gazetesinde birlikte çalışma olanağı bulduğum ve İzmir Babıalisi'nde "Baba" lakabıyla anılan değerli ağabeyimin kitabından bir hoş sada:

"İtalya'nın Pisa kentinin ünlü eğri kulesi bu özelliği bilmeyenler için hep sorun olmuştur. Erhan Ünver İtalya'ya yaptığı bir seyahatten sonra filmi yıkanması için Osman Öksüz'e (merhum) vermiş, birer tane basılmasını istemişti. Dünya tatlısı Osman, bir süre sonra işin içinden çıkamadığını belirten bir tepkiyle Ünver'e geldi. "Çıldıracağım babo, fotoğrafı düzeltiyorum kule yamuluyor, kuleyi düzeltiyorum, fotoğraf yamuluyor" der. Ama bazen iş bitiriciler buna çözüm de bulmuştur. Yavuz Özkan, Pizza Kulesi'ni düzelterek vermiş, gazetede de eğri değil doğru çıkmıştı."

***

Başucu Kitapları

Yaşar Kemal/Röportaj Yazarlığında 60 Yıl

Türk edebiyatının çınarları arasında yer alan Yaşar Kemal'i ölümünün altıncı yılında çok değerli bir eseriyle analım. Yapı Kredi Yayınları tarafından ilk baskısı 2011 yılında yapılan "Röportaj Yazarlığında 60 Yıl" kitabı röportaj okumayı sevenler ve bu alanda eser vermek isteyen yazarlar ve de gazeteciler için yol gösterici niteliğinde. “İnce Memed neyse röportajlarım odur” diyen Yaşar Kemal’in kitabında okur Anadolu insanını yalın bir şekilde anlatan Yaşar Kemal'in 12 özel röportajıyla buluşuyor. Kendine özgü bir tarzı olan Yaşar Kemal'in yaşayarak kaleme aldığı röportajları okurken okur da aynı duyguları yaşıyor yazarla. Kitapta foto-röportaj ustası olarak da tanınan Ara Güler’in çoğu ilk kez günışığına çıkan 26 siyah-beyaz Yaşar Kemal fotoğrafları da yer alıyor. 

***

25. Mevlüt Kaplan Edebiyat Ödülü-2021

Çocuk edebiyatına nitelikli eserler kazandırmak amacıyla 25 yıldır düzenlenen Mevlüt Kaplan Edebiyat Ödülü - 2021 Yazma Yarışması'na başvurular başladı. Bu yıl roman dalında gönderilecek eserlerin konusu serbest bırakıldı. Eserlerin dil ve içerik olarak 8-18 yaş düzeyini kapsaması gerekiyor. Yarışma 2020-2021 yılında yayımlanmış çocuk-genç roman kitaplarına açık. Yarışmaya son katılma tarihi 9 Eylül 2021. Yarışmanın seçici kurulu Bilsen Başaran, Sedat Sever, Asım Öztürk, Oğuz Tümbaş ve Özgür Kaplan'dan oluşuyor. Yarışmaya katılmak isteyenler eserlerini mevlutkaplan35@hotmail.com adresine gönderebilir. Yarışma için 0.232. 484 10 39 numaralı telefonlardan ayrıntılı bilgi alınabilir.

***

Kıpırtı Çocuk Dergisi yayınlandı

Eksi 18 Edebiyat Topluluğu tarafından hazırlanan ve Türkiye'nin önde gelen 70 yazar ve çizerini buluşturan “Kıpırtı Çocuk Dergisi” yayın hayatına çevrimiçi başladı. İki ayda bir yayınlanması planlanan dergi 7-13 yaş aralığındaki çocuklara yönelik olarak tasarlanmış. Kıpırtı Çocuk okuma alışkanlığı, hayal gücü, yaratıcılık, merak, eleştirel düşünme ve sorun çözme becerilerinin gelişmesine katkı sunmayı amaçlamış. Derginin üretim süreçlerinde çocukların da yer alması planlanmış. Eksi 18 Edebiyat Topluluğu üyeleri ve okurların katkılarıyla hazırlanan çevrimiçi dergiye Zikzak Grup ve Yakın Kitabevi kurumsal paydaş olarak katkı sunmuş. Derginin, gelecekte basılı bir süreli yayına dönüşmesi planlanıyor. Genel yayın yönetmenliğini Dilek Yılmaz'ın üstlendiği Kıpırtı Çocuk Dergisi’ne internetten, www.kipirticocuk.com web sitesi üzerinden ulaşılabiliyor.

***

Çok satanlar listesi

- Parsel Parsel - Murat Ağırel - Kırmızı Kedi Yayınevi
- Var Mısın? - Doğan Cüceloğlu - Kronik Kitap
- Empedokles’in Dostları - Amin Maalouf - Yapı Kredi Yayınları
- Metastaz 2-Cendere - Barış Terkoğlu/Barış Pehlivan - Kırmızı Kedi Yayınevi
- Seyir - Piraye - Mona Kitap
- Kadınlar Sıcak Erkekler Soğuk Sever - Esra Ezmeci - Destek Yayınları
- Çocukluğumu Bindirdim Tramvaya O Gitti Ben Kaldım Yaya - Müjdat Gezen - Kırmızı Kedi Yayınevi
- Turnike - Hakan Erol - Kırmızı Kedi Yayınevi
- Meraklı Adamın On Günü - Mehmet Eroğlu- İletişim
- 80 Yaş Zor Zaman Günlükleri - Oya Baydar - Can Yayınları

Bu liste Kırmızı Kedi, Pan, Remzi ve Yakın Kitabevi katkılarıyla düzenlendi.