Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü'nün (UNESCO) Türkiye'deki ilk ikinci kademe bölgesel merkezinin İzmir'de kurulması kararlaştırıldı. Merkezin kurulmasıyla birlikte UNESCO konusundaki çalışmaların artık tek elden ve daha hızlı yürütülebileceği belirtildi.

İzmir'in iki önemli değerinden Bergama 2014 yılında ve Efes 2015 yılında UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi'ne alındı. Birgi Tarihi Kenti 2012 yılından, Tarihi Foça Kalesi ile Çandarlı Kalesi de 2013 yılından bu yana UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'nde.

Tarihi kent merkezinin de UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne kazandırılması çalışmaları sürdürülen İzmir'de örgütün ikinci kademe bölgesel merkezinin kurulması gündeme geldi. İzmir Büyükşehir Belediyesi Meclisi'ne sunulan teklif ve alınan kararla bu merkezin kurulması için çalışmalar başlatıldı.

Paris'teki UNESCO merkeziyle eşgüdüm içinde olacak merkez İzmir Büyükşehir Belediyesi bünyesinde çalışacak, çalışmalar Kültür ve Turizm Bakanlığı'na bağlı yürütülecek. Türkiye'de bir ilk olacağı belirtilen bölgesel merkezin çalışma alanları ve strateji oluşturma süreçlerinde UNESCO Yönergesi'nde belirtilen koşullar gözetilecek.

Kararı gündeme getiren üyelerden İzmir Büyükşehir Belediyesi Çevre ve Sağlık Komisyonu Üyesi Nezih Özuyar, merkezin kurulmasıyla UNESCO konusudaki çalışmaların artık tek elden ve daha hızlı yürütülebileceğini söyledi. Aynı zamanda Bergama Belediyesi UNESCO ve Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı da olan Özuyar, kurulacak merkezde yürütülecek çalışmalara ilişkin şu bilgileri verdi:

"Bu merkezle UNESCO'ya giren kentlerin alan yönetimi için yapmayı taahhüt ettikleri çalışmaları tek elden denetleme ve kontrol etme olanağı doğuyor. Açılacak bölgesel merkez sayesinde UNESCO'ya girmek isteyen yerlerin yönetim planları daha önceden yapılacak. Listeye girenlerin ise yönetim planlarında taahhüt ettikleri maddelerin ne kadarının gerçekleştirilebildiği denetlenebilecek, destek verilecek."

İzmir Büyükşehir Belediyesi Meclisi'nin kararı doğrultusunda bölgesel merkezin kurululuşuna ilişkin protokolün hazırlık çalışmasının başladığını anlatan Nezih Özuyar, protokolün Kültür ve Turizm Bakanlığı'nca onaylanmasının ardından UNESCO'ya götürüleceğini söyledi. "Süreç uzun olsa da sonuç İzmir turizmi açısından çok önemli" diyen Özuyar, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Bu merkez Japonya, Yunanistan, Rusya, Çin, İran, Kore, Peru, Suudi Arabistan, Bulgaristan'da da bulunuyor. Atina'da ve Tokyo'da turizmin geldiği noktayı hepimiz biliyoruz. Bu yerlerde oteller yıl boyu dolu. Biz de bu çalışmayla bir turizm hareketliliği sağlamayı, özellikle kongre turizminde ciddi bir hareketliliği hedefliyoruz."

Özuyar'ın verdiği bilgiye göre, UNESCO Dünya Miras Listesine giren yerlerin, bu ünvanını koruyabilmesi için hazırladığı yönetim planlarına uyması gerekiyor. Taahhütlerini yerine getirmeyen kentler uyarılıyor, ardından "kara liste"ye alınıyor. Yeniden uyarı aldığında ise UNESCO listesinden çıkarılabiliyor.

Merkezi Paris'te bulunan UNESCO ikinci kademe merkezleri / enstitüleri 2013 yılında UNESCO Genel Konferansı tarafından belirlenen yönergeyle kuruldu. Yönerge uyarınca küresel, bölgesel, alt bölge bazında ya da bölgeler arası merkezler kurulabiliyor. Bu kurumlar UNESCO gözetiminde, ancak örgütten bağımsız çalışıyor. Her bir merkezin müdürü, danışma kurulu ve yönetim kurulu bulunuyor, merkezler kendi finansal ve insan kaynaklarını kendileri sağlıyor.

Merkezlerin kurulması, çalışma alanları ve strateji oluşturma süreçleri UNESCO Yönergesiyle belirleniyor. Bu merkezler Somut Olmayan Kültürel Miras'ın korunması için bölgesel ve uluslararası işbirliğini artırmayı hedefleyen, UNESCO sözleşmelerini destekleyen çalışmalar yürütüyor.