Bir Barış Projesi: Aynı Gökyüzünün Altında
Yazar: Hediye Selda Yılmaz
Fotoğrafçı Tahir Ün ile 2015 yılı baharında belgesel fotoğrafçılık kursunda tanıştım. Kendisi 2017 yılından beri "Aynı Gökyüzünün Altında" adlı bir proje yürütüyor. Adının çağrıştırdığı gibi "Bir Barış Projesi". İnsana barış umudu ve yaşama sevinci veren bir proje.
Proje ile ilgili gelişmeler sanal medyada paylaşılıyor. Ben de en başından beri Proje ile ilgili her paylaşımı dikkatle ve sevinçle izliyorum. İzledikçe gördüm ki; Proje yoğun emek içeren etkinliklerle sürüyor: Gençlerin birbirine yazdığı mektuplardan seçkilerin ve fotoğrafların yayınlanması, Tahir Ün'ün Ermenistan ziyareti izlenimleri ile ilgili fotoğraflar, video kayıtları, mektupların çevirileri. Hatta Ermenistan mutfağından yemek tarifleri bile var. Bir de Tahir Ün'ün bu aşamaya gelinceye kadar, aştığı sıkıntılar ve kararlılığı... Bütün bu çaba ve emek takdire şayan.
Bir akşam yine projedeki gelişmeleri izlerken Tahir Bey ile diyaloğa geçmeliyim dedim. Bu projeyle ilgili görüşlerimi bildirme gereksinimi duydum. Tahir Ün'e yalnız olmadığını, boşa kürek çekmediğini, aynı düşünce ve duyguları paylaştığımızı bildirmek istedim. Yüreğimin bu kadar ısındığı, umutlandığım, iyilik hali duyumsadığım bu proje karşısında sessiz kalmak vicdanımı rahatsız edecekti. Daha önce yayınlanan "Gomidas Yılı" adlı yazımı Tahir Ün ile paylaştım.
Bir kaç gün sonra Tahir Ün'den proje ile ilgili bir kitap hazırladığını, proje ile ilgili bir yazı yazmamı dileyen bir çağrı aldım. Doğrusu projenin bu kısmından habersizdim ve şaşırdım. Onur verici ve heyecanlandırıcı bu çağrı bana çok iyi geldi. Ben de yazdıklarımın boşa gitmediğini görmüş oldum. Kitaba bir yazı ile katkıda bulundum. Barış Projesi'nde benim de bir parça tuzum oldu. Bana bu olanağı verdiği için kendisine buradan teşekkür ediyorum.
Öncelikle projenin hamurunun mayalanması ve kitap aşamasına gelmesi nasıl oldu? Bunu kitabın "Proje Hakkında" adıyla sunulan Tahir Ün'e ait giriş yazısından öğrenelim:
Hayli zaman önce Ermenilerin kadim kenti ve tarihi kenti Ani'yi ziyaret etmiştim. Ermenistan bir adım ötedeydi, dokunabilecek kadar yakın. Arada sınır boyunca akan ırmağı aşmak için köprüler gerekiyordu. Ancak öncelikle Türkiye ve Ermenistan topraklarındaki dikenli telleri ve nöbetçi kulübelerini aşmak gerekiyordu. Aynı gökyüzünün altında yaşayan gençler sınırları yıkarak bunu başarabilecekler miydi? Bu umutlarımla başladı bu proje... "Aynı Gökyüzünün Altında" adını taşıyan ve projemde 'diplomatik ilişkisi olmayan, sınırları ve idari-ticari düzeyde her türlü ilişkisi askıda tutulan iki devletin (Türkiye-Ermenistan) 15-35 yaş aralığındaki gençleri, kendi geleceklerinin tasavvurlarından ortak bir geleceğin hayalini kurabilirler mi?' sorusunun yanıtını aradım. Türkiye ve Ermenistan' dan toplam 80 gence "Kendin için nasıl bir gelecek ve nasıl bir Dünya'da?" sorularını sorarak ortalama 30 saniyelik video kaydına yanıtlar aldım. Ayrıca, projede yer alan ve birbirlerini tanımayan iki ülke gençlerinden karşılıklı olarak el yazısıyla mektup yazmalarını istedim. Yanı sıra, mektupla birlikte teslim edilmek üzere birer portre fotoğraflarını çektim. Bu aşamaların Türkiye (İzmir, Uşak, Aydın) ve Ermenistan (Erivan, Gümrü) bölümü tamamlandı. Tüm mektupların ve video alt yazılarının karşılıklı tercümeleri yapıldı. Mektuplar ve fotoğraflar karşılıklı olarak gençlere teslim ediliyor, arkadaşlıklar kuruluyor. Tüm bu çabalarla iki yaka ile bir köprü oluşturulmaya çalışıldı ve her iki ülkede bana destek olan Sivil Toplum Kuruluşları tarafından projem farklı bulunarak önemsendi. Bu nedenle, daha etkin biçimde sürdürülmesi niyeti ortaya çıktı.
Proje sürüyor. Bu proje ile ilgili İstanbul'da bulunan Fotoğrafevi'nde 7 Eylül-12 Ekim tarihleri arasında bir fotoğraf sergi açıldı. Sergide Tahir Ün'ün fotoğrafladığı birbirine mektup yazan barış gönüllüsü gençlerin portreleri ile yazdıkları mektuplardan alıntılar sunuldu.
Ayrıca projenin Türkçe ve Ermenice hazırlanmış bir kitabı çıktı. Türkiyeli ve Ermenistanlı gençlerin birbirine yazdıkları mektuplar, fotoğraflar, aydınlık yüzlü bilim ve sanat insanlarına ait yazılar bulunuyor. Kitabın tanıtımı, video sunumu ve söyleşisi 2 Ekim'de İstanbul'da Hrant Dink Vakfı'nda gerçekleşti.
Projenin bir Web sitesi hazırlandı. Gençlerin bu kanal üzerinden de iletişiminin sağlanması amaçlanıyor.
Tahir Ün, ilerleyen zamanlarda Ermenistan'da da sergi, söyleşi, kitap tanıtımı, video sunumları yapılmasını hedefliyor. Ayrıca, Ermenistan'daki gençlik kuruluşlarıyla ilişkilerin geliştirilerek sürdürülebilmesi ve sembolik de olsa her iki ülkeden mektup arkadaşı olan gençlerin birbirlerini ziyaretlerinin sağlanması öngörülüyor.
Barış Projesi'nin, komşularımızla barışa evrilmesi dileğiyle...
Kaynakça ve daha fazla bilgi için:
Facebook: https://www.facebook.com/groups/undersamesky
http://www.tahirun.net/under-the-same-sky-2
Aynı Gökyüzü Altında-Bir Barış Projesi, Tahir Ün, Etki Yayınları, Eylül 2019