Atatürk fikriyatının babası, uslanmaz muhalif Ziya Gökalp 2015-10-27 00:00:00
Atatürk fikriyatının babası, uslanmaz muhalif Ziya Gökalp
Yazar: Ercan Sever
Padişah karşıtı ulusçu görüşleri nedeniyle çok genç yaşlarda Osmanlı zindanları ile tanıştı. Aykırıydı, bir cuma namazı çıkışı, herkesin "Padişahım çok yaşa" dediği anda kalabalığın arasından sıyırılarak "Milletim çok yaşa" demişti. İttihatçılar ile mesafeliydi. Politik olarak bir gruba bağlı olmadan bağımsız hareket ediyordu. Sinirli yapısı nedeniyle İstanbul yıllarında kavga etmediği fikir ve siyaset adamı kalmamıştı. Kalemi, fikriyatı İngilizleri korkutmuş, Malta'ya sürgüne gönderilmişti.
Salon adamı değildi. Vasat bir sosyolog, bir şairdi. Ancak eşsiz bir antropolog, folklor ve kültür münevveriydi. Bize Türk olduğumuzu hatırlattı. Atatürk'ün "Fikirlerimin babası" dediği Gökalp, kendi kimliğinden nefret eden bazı sol ve İslamcı grupların iddialarının aksine asla şovenist değildi. İmparatorluğun dağılma sürecinde Balkanlar'dan Orta Doğu'ya, Kafkasya'dan Anadolu'ya acının her boyutunu yaşayan mazlum Türk halklarının sesi olmaya çalıştı.
Günümüz ifadesiyle kafası bozuk bir adamdı, iktidar kavramı ile hep sorunlu oldu. Ömrünün son yılında yetiştiği genç Cumhuriyet'in bile kendisine sunmak istediği olanakları ret etti. Hayatında sadece tek bir kişiye yumuşak ve zarif davrandı. O da büyük aşkı eşinden başkası değildi.
Diyarbakırlı Türk ailenin evladı
Hayatının son yıllarında Güney Doğu Anadolu'yu köy köy, aşiret aşiret dolaşarak saha çalışmaları yapmış ve bunu "Kürt aşiretleri üzerine sosyolojik tetkikler" adı ile yayımlamıştı. Her zaman tartışma ve farklı propaganda malzemesi yapılan kimliği ise çok net olarak TÜRK'tü. Bölge kültürü ve sosyal yapısını Ziya Gökalp gibi aşiret aşiret dolaşarak üretilen eserlerden değil bu coğrafyaya bin ışık yılı uzak Batılılardan öğrenmeyi tercih edenlerin bildiğinin aksine Diyarbakır'da da, farklı bölge kentlerinde de diğer etnik topluluklardan daha fazla Türk/Türkmen nüfusu yaşıyordu. Diyarbakır'ın Çermik ilçesinde Türkmen bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Ziya Gökalp, hayatının tek aşkı olan eşinden ayrı kalma pahasına ideallerinin peşinden koşmayı tercih etmişti.
Salon adamı değildi. Vasat bir sosyolog, bir şairdi. Ancak eşsiz bir antropolog, folklor ve kültür münevveriydi. Bize Türk olduğumuzu hatırlattı. Atatürk'ün "Fikirlerimin babası" dediği Gökalp, kendi kimliğinden nefret eden bazı sol ve İslamcı grupların iddialarının aksine asla şovenist değildi. İmparatorluğun dağılma sürecinde Balkanlar'dan Orta Doğu'ya, Kafkasya'dan Anadolu'ya acının her boyutunu yaşayan mazlum Türk halklarının sesi olmaya çalıştı.
Günümüz ifadesiyle kafası bozuk bir adamdı, iktidar kavramı ile hep sorunlu oldu. Ömrünün son yılında yetiştiği genç Cumhuriyet'in bile kendisine sunmak istediği olanakları ret etti. Hayatında sadece tek bir kişiye yumuşak ve zarif davrandı. O da büyük aşkı eşinden başkası değildi.
Diyarbakırlı Türk ailenin evladı
Hayatının son yıllarında Güney Doğu Anadolu'yu köy köy, aşiret aşiret dolaşarak saha çalışmaları yapmış ve bunu "Kürt aşiretleri üzerine sosyolojik tetkikler" adı ile yayımlamıştı. Her zaman tartışma ve farklı propaganda malzemesi yapılan kimliği ise çok net olarak TÜRK'tü. Bölge kültürü ve sosyal yapısını Ziya Gökalp gibi aşiret aşiret dolaşarak üretilen eserlerden değil bu coğrafyaya bin ışık yılı uzak Batılılardan öğrenmeyi tercih edenlerin bildiğinin aksine Diyarbakır'da da, farklı bölge kentlerinde de diğer etnik topluluklardan daha fazla Türk/Türkmen nüfusu yaşıyordu. Diyarbakır'ın Çermik ilçesinde Türkmen bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Ziya Gökalp, hayatının tek aşkı olan eşinden ayrı kalma pahasına ideallerinin peşinden koşmayı tercih etmişti.
2021-07-07 22:00:00
Hakkari şarapçılığı ve Asuri şarap kültürü
Akdeniz havzasında şarap ve şarapçılığın tarihiyle ilişkilendirilmeyen ulus veya uygarlık yok gibidir. Neredeyse bu coğrafyanın tüm ulusları şarapçılık tarihinin kendileriyle başla... Devamı
2020-10-17 20:58:46
Tarihte Moğol Yağmacıların Yapamadığını Defineciler Yapıyor
Uygarlık tarihinin zengin coğrafyalarından birinin üzerinde yaşıyoruz. Onlar hatta yüzlerle ifade edilebilecek, toplum, ulus, uygarlık ve devletin yaşadığı, hüküm sürdüğü Anadolu co... Devamı
2020-09-20 18:00:00
Anadolu tarihinde Süryani ve Ermeni kadınların türküleşen dramları
Türkü sevsin veya sevmesin herkesin duyduğunda mırıldanarak eşlik ettiği bazı türkülerin, popülaritesinin ötesinde derin anlamlar taşıdığını biliriz. Bireyin veya toplumun yaşadı... Devamı
2020-06-21 20:00:00
Sümer Türkmenleri, Akad Türkçesi, Türkler'in uzaylı ataları
Ulusçu fanatizm, dinci fanatizm ile aynı genlere ve karaktere sahiptir. Her iki akım da, akıl dışı savrulmalara açık, mistik, mitolojik ve ezoterik kurgular ile uygarlığa giydirilmeye çal... Devamı
2020-04-24 10:00:00
Hakkari’nin, Şırnak’ın son Katolikleri, son Asurileri
Tarih onlar ile başladı. Sümer, Elam, Babil, Akad, Asur… Bugün din adına cinayetlerin, katliamların yapıldığı Orta Doğu’da, Mezopotamya’da binlerce yıl önce felsefe, sanat, astrono... Devamı
2020-02-19 00:00:00
Milas: 150 köy 1000 dünya
Adını rüzgar tanrısı Ailos'un soyundan gelen Mylasos'dan alan, Sodra Dağı eteklerine kurulu Milas, geniş coğrafyası ve bu coğrafyanın her noktasına dağılmış, sayıları 150'yi aşan ... Devamı
2018-12-13 00:00:00
Orta Doğu'nun son Hristiyanları, son tehcir!
Sümer'den Elam'a, Babil'den Asur'a, tarihin, uygarlığın başladığı coğrafya Orta Doğu aynı zamanda tüm semavi dinlerin ortak anavatanı. İslamiyetin doğuşuna kadar irili ufaklı Hristiy... Devamı
2018-10-21 00:00:00
Sümer'in biraları, Mezopotamya'nın şarapları
Mezopotamya, Ön Asya veya tümden Orta Doğu henüz dinsel bağnazlıkların karanlığına gömülmemişken, kentlerinde; tiyatro alanları, spor meydanları coşku ile dolar, anne-babalar çocukla... Devamı
