İş dünyası, üniversiteler, bilim ve teknoloji merkezleri, Ar-Ge merkezleri İzmir’de inovasyon kavramının etrafında bir araya geldi. 29-30 Mayıs tarihlerinde Swissotel Büyük Efes’te gerçekleştirilen “Türkiye İnovasyon Haftası 2014 - İzmir” etkinliğinde yenilikçi uygulamalar, dünyadaki gelişmeler anlatıldı. Katma değeri yüksek ürünlere ulaşmanın anahtarı olan inovasyonun tasarım, araştırma-geliştirme ve marka ile bir bütün olduğunun altı çizildi bir kez daha.

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) tarafından Ekonomi Bakanlığı, Ege İhracatçı Birlikleri işbirliğiyle gerçekleştirilen Türkiye İnovasyon Haftası 2014’ün İzmir’de düzenlenmesinin ayrı bir önemi var. TİM’in bu etkinliği Anadolu Buluşmaları adı altında, İstanbul dışında bir kentte düzenlemesinin nedenini TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi, “7’den 77’ye inovasyonun gücünü gösterebilmek, farkındalık yaratabilmek, Anadolu’da üniversite sanayi işbirliğini geliştirmek ve gençleri bu oyuna katmak” olarak açıkladı.

Etkinlikte söz alan Ege İhracatçı Birlikleri Koordinatör Başkanı Sabri Ünlütürk, İzmirliler’in oldukça yoğun ilgi gösterdiği etkinlikle, önümüzdeki yıl düzenlenecek İnovasyon Haftası için çıtayı yukarı çıkardıklarını dile getirdi. Ünlütürk, “Türkiye’nin ve İzmir’in 2023 hedeflerine ulaşması için doğru yolda olduğumuzu düşünüyoruz” dedi. 2023 yılında 500 milyar dolar ihracat hedefine ulaşmak için önemli bir adım daha attıklarını, İzmir olarak İnovasyon Haftası Anadolu buluşmalarının İzmir’de başlamasının büyük sorumluluk olduğunun altını çizdi.

Ülkemizde firmaların halen proje bazlı ve inovasyon odaklı çalışmalardan uzak olduğuna değindi Sabri Ünlütürk. Ar-Ge ve inovasyona yönelik birçok hibe kaynağının firmalar tarafından kullanılmadığını vurguladı. Yeniliği ön plana çıkartmak ve daha çok katma değer yaratan yapı ve süreçlerle çalışmanın tüm sektörler için vazgeçilmez olduğunu kaydetti.

Hayal etmekten korkmayın

İnovasyon Etkinliği’nin açılış konuşmasında salondaki konuklara ve özellikle de gençlere seslenen Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekçi “Hayal etmekten korkmayın. Cesur olun, her şey hayal kurmakla başlar” diyerek başladı sözlerine. “İnsan zorlanırsa, insan hayal kurabilirse ve ihtiyaç duyarsa, ihtiyaç duyduğu şeyle üretirse, hele ortaya bir fikir koyarsa, bu fikir sosyal ve ticari bir kullanıma dönüşürse işte o zaman inovatif bir şey ortaya çıkıyor” diye sürdürdü sözlerini. Bakanın sözleri yenilikçi ürünleri oluşturmak isteyenler için haftanın özeti olarak da yorumlanabilir.

Etkinliği izleyenler arasında gençler de vardı. Hayal eden ancak fikrini yaşama geçirmek için desteğe ve fırsata ihtiyaç duyan üniversiteli gençler. Moda, tasarım, iş dünyasında çalışmalarıyla örnek gösterilen, başarılarını dünyanın izlediği firmaların yöneticileri, kurumların kuruluşların üst düzey yöneticileri deneyimlerini, dünyadaki yenilikleri, eğilimleri paylaştı konuklarla. Etkinliğe katılan konuşmacılar içinde İzmirli endüstriyel tasarımcı Deniz Karaşahin, moda tasarımcısı Bora Aksu, Yıldız Teknik Üniversitesi makine mühendisliği son sınıf öğrencisi aynı zamanda kendi şirketinin yöneticisi Ceyhun Afşin Derinboğaz gibi örnek gençlerin olması heyecan vericiydi. Diğer konuşmacılara göre daha az iş deneyimine sahip olmalarına karşın, yeni ve akılcı iş fikirleriyle nasıl yükseldiklerinin öyküsünü anlattılar, izleyicilere umut verdiler dinamizmleriyle.

Ar-ge, tasarım, marka kardeşliği

Türk Dil Kurumu Sözlüğü’nde inovasyon “yenileşim”, inovatif ise “yenileşimci” olarak tanımlanmış. İki günlük etkinlik süresince “inovasyon” kelimesinin geçtiği her cümlenin içinde ar-ge, marka, tasarım, yenilik, katma değeri yüksek ürün kelimeleri de mutlaka kullanıldı. Katma değeri yüksek ürün üretmenin yolunun inovasyondan geçtiği dile getirildi. Yapılan sunumlar sonrası, toplantıda paylaşılan bilgilerde, Türkiye’nin “yenilik” kavramıyla biraz geç tanıştığını, Dünya Global İnovasyon Ligi’nde ise 142 ülke içinde 68. sırada olduğumuzu da öğrendik.


Gençler de vardı yaşlılar da

İzmirliler’i heyecanlandıran etkinlikte sanayicilerin üniversiteli gençlerin yanı sıra 88 yaşındaki Hasan Çetintırnak gibi proje fikriyle gelen bilim sevdalıları da vardı. Heyecanla projesini bir yetkiliye anlatırken görüntülediğimiz Hasan Çetintırnak, dolu nedeniyle zarar gören kiraz üreticilerinin derdine çare olacak proje fikri için KOSGEB desteği alıp alamayacağını öğrenmek için geldiğini söyledi etkinliğe.

İnovasyon etkinliğine Adnan Menderes, Dokuz Eylül Üniversitesi, Ege, Gediz, İzmir Ekonomi, İzmir Katip Çelebi, Muğla Sıtkı Koçman, Pamukkale ve Yaşar üniversiteleriyle İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü sergilikleriyle katıldı. Hollerde açılan sergiliklerde üniversiteli gençler, hocalarıyla gerçekleştirdikleri projeleri sergiledi. Çoğu projelerinin başında olduğu için, çok istedikleri halde konuşmacıları dinleyemediklerinden yakındı.

Projesini paylaşanlar, destek bekleyenler

Yaşar Üniversitesi İşletme Mühendisliği’ni bitirmesinin ardından yüksek lisansı yapan Erkan Oflaz’ın “katlanabilir topuklu ayakkabı” projesi sergiliklerin içinde en çok bayanların ilgisi çekti. Bitirme tezi olarak ele aldığı konu, araba kullanırken sürekli olarak bagajında alçak topuklu ayakkabı taşıyan arkadaşını izlerken aklına gelmiş. İnovatif bir yaklaşımla projeyi hazırlamış, “İki projem var aslında. İlk projemde topuk içeri katlanarak kısa topuğa dönebiliyor. İkincisinde ise tak-çıkar topuk modeli var. Ayakkabıyı alırken aynı zamanda trende göre yanında diğer renkteki topuklar da alınabilecek. Maliyetin yaklaşık 100 lira dolayında olduğunu tahmin ediyorum” diyor.

Üniversiteyi bitirip bir su firmasında işe başlayan Erkan Oflaz’ın projesi TÜBİTAK’ın üniversite düzeyindeki girişimcilik ve yenilikçilik yarışmasında derece almış. Oflaz ile etkinliğin ikinci günü görüştük. Henüz projesini anlatabileceği bir sanayiciyle görüşemediğini dile getiriyor. Fikrini ayakkabı sanayisindeki işletmelere de sunduğunu ancak yenilik fikrinin kimseye cazip gelmediğini dile getiriyor üzülerek.

İzmir Ekonomi Üniversitesi öğrencilerinden üç genç yan yana durdukları sergiliklerinde projelerini tanıtmaya çalışıyor. Hepsi kartvizitlerini uzatıyor profesyonelce. Başak Yunatçı’nın kartında Endüstriyel Tasarımcı yazıyor. Anne sütü ısıtıcısı yapmış Yunatçı. Prototipiyle katılmış etkinliğe. İhtiyaca yönelik bir ürün olarak tasarlamış çalışmasını.

Moda tasarımı son sınıf öğrencisi Neslihan Biri ise şov amaçlı ürünü Parametrica’yı mankende sergiliyor. Kumaşa benzeyen ama bildiğimiz kumaşlardan olmayan üç boyutlu bir ürün çalışması. “Puzzle şeklinde oluşuyor bu ürün. Yaklaşık bin parça var. Günlük hayatta kullanılmıyor ama moda dünyasında şov amaçlı tasarımlar olarak kullanılıyor” diyor.

Kızlarla konuşurken Uğur Çekçi, soru bankası projesinin tanıtım kartlarını uzatıyor. Mentor Prof. Dr. Murat Aşkar’ın yönetiminde arkadaşlarıyla hazırlamışlar çalışmalarını. Dershanelerin projeleriyle çok ilgilendiğini söylüyorlar.

Gediz Üniversitesi’nin standında Gediz Hibrit Enerji projesi ile girişimcilik ve inovasyon yönetimi yüksek lisans programı tanıtılmış. Üniversitenin Girişimcilik ve İnovasyon Yönetimi Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Funda Yercan, programlarının 2013 yılında açıldığını söylüyor. “İnovasyon deyince ille teknolojik bir iş fikri mi olmalı?” dediğimizde, “Elbette değil. Herkes istediği iş fikriyle bölümümüze başvurabilir. İnovasyon ve girişimcilik her konuda olabilir. Öğrencilerimizin üçte ikisi bayan zaten. Öyle ilginç projelerle geliyorlar ki şaşırtıyorlar insanı” yanıtını veriyor. Bu bölümün en önemli özelliği ise proje fikriyle yüksek lisans eğitimi alan girişimciler, KOSGEB’in sertifikasını da alabiliyorlar. Yüksek lisans eğitimi bitene kadar üniversitenin KOSGEB’le yaptığı işbirliği sonucu, yüksek lisans eğitimini alanlar sertifikaları ve edindikleri bilgileriyle iş yaşamına atılabiliyorlar.

Gediz Gediz Üniversitesi’nin sergiliğinde Akademisyenler Paneli’nde konuk konuşmacı olarak katılan Şişecam’ın Araştırma ve Teknolojik Geliştirme Başkanı, eski Muğla Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Şener Oktik ile tanışıyoruz. Prof. Dr. Oktik, öğrencilerle görüşerek hibrit araca ilişkin bilgi alıyor. Üniversitenin makina ve elektrik elektronik bölümünde okuyan Hasan Çakmak, Mert Bademli ve Ferhan Nergiz heyecanla projelerini anlatıyorlar. Verimlilik aracı dedikleri araçlarıyla Hollanda’da yarışmaya katıldıklarını ve 100 takım içinde Avrupa 38.’si olduklarını söylüyorlar.

Aynı zamanda Güneş Enerjisi Sanayicileri ve Endüstrisi Derneği (GENSED) Yönetim Kurulu Başkanı olan Prof. Dr. Şener Oktik, kimi Avrupa ülkelerinde tüketilen elektrik enerjisinin yüzde 60’ına yakın kısmının değişken güç kaynakları güneş ve rüzgardan elde edildiğini belirtiyor. Komşularımızın güneş enerjisinden yararlanma durumlarını örneklerken, “İtalya’daki güneş enerjisi İtalya’nın enerji ihtiyacının yüzde 8’ini, Yunanistan yüzde 5’ini, Almanya’da yüzde 7’sini karşılıyor. Dünyada enerjisinin yüzde 1’ini güneşten karşılayan ülke sayısı 15’i buldu. Bu sürekli gelişiyor” diyor.