Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun ve İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu'nun tüm barış mesajlarına karşın oldukça hararetli bir açılışla "merhaba" dedi 82. İzmir Fuarı konuklarına. AKP'li ve CHP'li protestocu vatandaşların bir maç tiribünündeki gibi birbirine laf atışı, saygı duruşunda atılan sloganlar, kutlama telgrafları okunurken gelen yuhlamalar, birbirine yumruk atmaya ramak kala araya girenlerce ayırılan konuklar... "İzmirliler lütfen, sakin olalım, yabancı konuklara ayıp oluyor" söylemleri arasında yitip giden EXPO'ya ilişkin mesajlar...

Çağdaşlıkta sınır tanımayan biz İzmirliler'e hiç yakışmayan açılışın bana göre en üzücü yanlarından biri ise gösterileri için büyük bir heyecanla törenin sonunu bekleyen konuk ülke Sri Lanka ile onur konuğu il Sinop'un halk oyunları ekiplerinin bir avuç vatandaş tarafından izlenmesiydi. Konuşmalar biter bitmez yerlerinden ok hızıyla fırlayan protokol mensupları ne Sinop'tan gelen yürekleri heyecanla atan gençleri gördü, ne de binlerce kilometre öteden gelip kültürlerini tanıtmaya çalışan Sri Lankalı gösteri ekibini. Fuarın kültürlerarası diyalog söylemi de öyle telaşlı bir koşuşturma içinde yitip gidiverdi.

TOBB'un girişimci kadınları

İzmir Fuarı'nda bu yıl dikkatimi çeken alanlardan biri çarşı oldu. Montrö Kapısı'ndan Paraşüt Kulesi'ne yürürken solda, İzmir Tarih ve Sanat Müzesi'nin giriş kapısının tam karşısında açılan çarşı özellikle bayanların ilgisini çekecek ürünlerin satıldığı bir alan haline getirilmiş. Çarşı içinde Türkiye Odalar Borsalar Birliği'nin (TOBB) kadın girişimciler kurullarına ait sergilikler de bulunuyor. Afyonkarahisar, Kütahya, İzmir ve Manisa'dan kurullar, üyelerinin ürettiği ürünleri sergilemek için yer almışlar sergiiklerde.

TOBB'un kadın girişimciler kurullarının amacı fikir üretmek, kadın girişimcileri özendirmek, öğrencilere staj olanağı sağlayabilmek, işe yeni başlayan girişimcilere, yeni atılacak olan kişilere yol gösterebilmek, girişimci kadınların deneyimlerini gençlerle paylaşmalarını sağlamak, kadın istihdamını artırmak amacıyla çalışmalar yürütmek olarak özetlenebilir. İllerdeki TOBB kadın girişimciler kurulları İzmir Fuarı'nda bu yıl ilk defa yer alıyor. Manisa, İzmir, Afyonkarahisar ve Kütahya'nın isimlerinin yazılı olduğu sergilikler içinde en profesyonel ve örgütlü olanı Manisa'nın ki görünüyor. Her tarafı ürünlerle dolu, başında üç dört görevlinin bulunduğu sergilik İzmir, Kütahya ve Afyonkarahisar'dan daha hareketli.

Manisa organizasyonuyla öne çıkıyor

Sergilikte görüştüğümüz Manisa Kadın Girişimciler Kurulu üyesi, Ziraat Mühendisi Erdem Kutlar, Manisa'da Merkez Tarımsal Kalkınma Kooperatifi'nin ürünlerini sergilediklerini belirtiyor. İzmir Fuarı'na gelirken Manisa Ticaret Odası'yla işbirilği yaptıklarını ve odanın büyük desteğini gördüklerini anlatıyor. Kendisi de 60 ortaklı bu kooperatifin üyesi olan Erdem Kutlar, fuarın açıldığı ilk gün TOBB Manisa Kadın Girişimciler Kurulu Başkanı Nilgün Aksoy'un kendileriyle birlikte olmasından tüm ekibin büyük mutluluk duyduğunu belirterek şunları söylüyor:

"TOBB Manisa Kadın Girişimciler Kurulu'nun oldukça aktif bir çalışma temposu var. Birbirimizi tanıdıkça bu tempo daha da artacak. Kısa bir süre önce Bursa'da düzenlenen fuara katıldık. Tüm Türkiye'den, kadın girişimciler kurulu üyeleri geldi fuara. Özellikle Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu'daki kadın girişimciler kurullarının hepimizden daha aktif olduğunu gördük. Manisa olarak yeni projeler için çalışmaya başladık. Zafer Kalkınma Ajansı'na proje üretirken aynı zamanda Elginkan Vakfı'ndan da eğitim alıyoruz. Yine Celal Bayar Üniversitesi ile bir çalışmamız var. Özellikle kız çocuklarına rol model olması için girişimci kadınların şirketlerinde gönüllü staj olanağı sağlıyoruz."

Manisa Kadın Girişimciler Kurulu'nun sergiliğine konuk olan Kadın Kooperatifi, 5 bine yakın ürün getirmiş. Getirdikleri ürünlerin tamamı el yapımı. Ağırlıkla lale desenlerinni çalışıldığı ürünler içinde Manisa'nın yöresel giysili bebekleri, anahtarlıklar, manyetler, iğne oyası ve keçe ürünler dikkat çekiyor.

Kooperatifin başkanı ve aynı zamanda kurucusu da olan Nilgün Beşirik, kooperatiflerinin Manisa'yı temsil edecek hediyelik ürünler ürettiğini fuara da toptan alıcılarla buluşma amacıyla katıldıklarını belirtiyor. Beşirik, "Ürünlerimizde Akhisar ve Kula'nın keçelerini kullanıyoruz. İlk defa keçede seramik ve cam kombinasyonu yaptık. İstiyoruz ki, çalışmalarımız Manisa'ya gelen yabancı konuklara verilen hediyelik ürünler içinde yer alsın. Manisa Valiliği, belediyemiz ya da ticaret odamız kadınlarımızın kendi üretimi olan ve bizi temsil eden ürünleri hediye etsin konuklara. Çin malı tabaklar hediye etmeye son versinler artık" diyor.

Fuarda bulundukları yerin toptan alıcıya ya da yabancı üreticiye ulaşmak için çok da doğru bir alan olmadığını belirten Nilgün Beşirik'e katılmamak elde değil. İşporta pazarını andıran, Çin mallarının yoğun olarak sergilendiği fuar çarşısına, gerçekten de profesyonel alıcıların gelmesi bir hayli zor görünüyor. Fuarın 2 No'lu holünün bu tür hedefi olan kurum ve kuruluşlar için, özellikle de TOBB'un destek verdiği kadın girişimciler için daha uygun olduğu görüşünde birleşiyoruz Manisalı kadın üreticilerle.

Ürünlerini Manisa'da Ziraat Odası'nın verdiği bir alanda sattıklarını anlatan Nilgün Beşirik, kadın girişimciler kuruluyla ortak çalışma yapmaktan mutluluk duyduklarını belirtirken, "Ancak şu bir gerçek; biz artık girişimcilikten öte işler yapıyoruz. Biz kurduğumuz kooperatifle girişmeyi aşıp üretime geçtik. Şimdi tek hedefimiz sürdürülebilir bir üretim yapmak, çarkı sürekli döndürülebilir kılmak" diyor. Fuardaki sergiliklerine hem ticaret odasından hem kooperatiften hem de kadın girişimciler kurulundan dönüşümlü olarak üyelerin geldiğini vurgulayan Erdem Kutlar, "Böylece kooperatifteki üyelerimizin bakış açısı, vizyonu genişliyor. Kendilerine olan güveni artıyor, başardığını görmekten mutluluk duyuyor" diye ekliyor.

Şuhutlu kadınlar yöresel kültürü canlandırma peşinde

TOBB Afyonkarahisar Kadın Girişimciler Kurulu da fuar çarşısında bir sergilikle yer almış. Şuhut Belediyesi'nden Fatma Başyılmaz, belediyenin bir projesi olan "Şuhut'ta Yöresel Kültür Kadınlarla Canlanıyor" projesi kapsamında üretilen ürünleri sergiliyor. Afyonkarahisar Kadın Girişimciler Kurulu Başkanı Günay Kart'ın davetiyle fuara geldiklerini belirten Fatma Başyılmaz, sergiledikleri Şuhut dokumalarının yöredeki kadınlara yeniden kazanç kapısı olduğunu anlatıyor:

"Zafer Kalkınma Ajansı'nın 2012 sonunda açtığı proje çağrısına Şuhut Belediyesi olarak katıldık. Proje 2013'de başladı ve 2014 Şubat ayında tamamlanacak. Tamamı 136 milyar lira olan projenin yüzde 90'ı hibe. Kalkınma Ajansı tarafından destekleniyor. Proje kapsamında 60 kadın eğitim görüyor. Proje kapsamında kadınların ortak eğitim göreceği bir mekanın tahsisi ve düzenlenmesi de vardı. Belediyenin restore ettiği binada hem üretim sürüyor hem de eğitim. Şuhut Bezi dokumacılığının yanısıra, aşçı yardımcılığı, tel kırma işleme, elde nakış, iğne oyası gibi eğitimler var. Bizim oralarda kadınlar zaten hep üretir, şimdi evde ürettikleri geçimlerine de katkı sağlayacak."

Aynı çalışmanın Çobanlar ilçesinde de yapıldığını söyleyen Fatma Başyılmaz proje çalışmaları sürerken Afyonkarahisar Kadın Girişimciler Kurulu üyelerini rol model kişiler olarak davet ettiklerini belirtiyor. "Kurduğumuz iletişim, ilişki sonrasında bu noktaya geldik. İşbirliğimiz sürüyor. TOBB'la fuarlara katılmayı yine isteriz" diyor.

İzmir ve Kütahya'dan katılım zayıf

Fuar çarşısında yer alan İzmir ve Kütaya sergilikleri, sergileme ve katılım açısından Manisa ve Afyonkarahisar'dan daha zayıf görünüyor. TOBB İzmir sergiliğinde fuarın açıldığı ilk gün görüştüğümüz kimi katılımcıların daha sonra sergiliklerdeki malzeme yetersizliği, yoğun güneş, sergiliklerin kurulduğu alanı gezmeye gelen kitlenin üreticiyle uyuşmaması gibi nedenlerle ayrıldıklarını öğreniyoruz.

Fuarın üçüncü günü itibariyle İzmir sergiliğinde üç katılımcı ürünlerini sergiliyor. Lidya Sanat'tan Süheyla Tekeli, ahşap boyama ürünlerini getirmiş. Şahine Eke ise otantik takı ürünlerini sergiliyor.

Sevgi Mayda doktor eşi tarafından üretilen şifalı sabunların tanıtımını ve satışını yapıyor oğluyla birlikte. Sergiliklerde yer alan kadınlar ürünlerini aynı zamanda İzmir Kadın Girişimciler Kurulu'nun çabasıyla oluşturulan, Gitti Gidiyor internet sitesi içinde açılan "İzmir'de Ben Yaptım" alanlarında da satıyor.

Otantik takılarını sergilerken bir yandan da üretime devam eden Şahine Eke, "Ben yıllardır internet üzerinden satışı denedim. Bir türlü istediğim sonucu elde edememiştim. Girişimciler Kurulu'nun sitesine başvurdum. 'İzmir'de ben yaptım' sitesinde altı ay içinde ürünlerimin bir kısmı satılınca umutlandım. Üyeliğime devam edeceğim” diyor. Hemen belirtelim; kadınların ürünlerini e- ticaret yöntemiyle satması için açılan ve yaklaşık 70'e yakın İzmirli kadının ürünlerini sattığı siteye http://www.gittigidiyor.com/sosyal-sorumluluk/tobb-izmir adresinden ulaşılabiliyor.

Kütahya sergiliğinde gümüş ürünler

Fuara TOBB Kadın Girişimciler Kurulu şemsiyesi altında katılan bir diğer il ise Kütahya. Kütahya'dan gümüş takı ve tezhip ürünleriyle gelen Nevin Işık, TOBB İl Kadın Girşimciler Kurulu üyesi olduğunu belirtiyor. Hem sergiliklerin yerinden hem de ilginin zayıf oluşundan duyduğu sıkıntıyı dile getiriyor Işık. "Son güne kadar kalır mıyım, bilmiyorum. Buraya gelmek için onca masraf yaptık. Ancak standlarda ürünlerimizi bırakamıyoruz. Yer kapalı olmadığı için sıkıntı var. Gündüz güneş çok fazla. Düşünce iyi, ama böyle bir yer beklemiyordum açıkçası. Keşke kapalı alanda olabilseydik" diyerek düşüncelerini dile getiriyor.

TOBB Kadın Girişimciler Kurulu'nun üyeleri için ücretsiz sunduğu ama açıkçası belki yer seçiminden, belki son anda haberdar edilmelerinden dolayı çok da ilgi görmediği sergiliklerden ayrılırken, bir başka kadın üreticinin sergiliği gözüme çarpıyor. Boşnak Ayşe isimli dükkanda iğne oyalarıyla ünlü Ankara'nın Nallıhan ilçesinden gelen Ayşe Hanım, oyalarını satmaya çalışıyor. Ben daha birşey demeden, "Kadınlarla görüştünüz değil mi, onların da keyfi yok ki" diye laf atıyor. "Sizin satışlarınız nasıl, umduğunuzu bulabildiniz mi?" diye soruyorum. "Standın kirası 3 bin lira. Henüz yarı parasını bile kazanamadık. Yemek, yol, yatak parası deyince şimdilik durumlar tatsız" diyor.

İzmir Erternasyonal Fuarı'na katılan üretici kadınların, TOBB'un Kadın Girişimciler Kurulu'nun, önümüzdeki yıl daha profesyonel ve sistemli bir çalışma yapması dileğini paylaşarak ayrılıyorum fuardan...