13 Eylül Dünya İlkyardım Günü
Yazar: Dr. Ülkümen Rodoplu
Akşam yemeğinden sonra babanız göğsünde bir ağrı olduğunu söyler. Ağır bir yemek yemiştir. Acaba basit bir gaz sancısı mı? Yoksa, daha ciddi bir durum mu?
***
Canınızdan çok sevdiğiniz yavrunuz okulda tenefüs arasında düşmüş. Başında kanama varmış. Baygınlık geçirmiş. Okul idaresinden Sevim Hanım sizi telefonla aradı ve Acil Servise götürdüklerini söyledi.
***
Bu sarsıntı da nereden çıktı. Aman Yarabbim. Çok şiddetli bir deprem olmalı. Neyse ki bizde hiç bir yaralanan, ölen kalan olmadı. Peki ya komşular?
***
Harika bir gün. Deniz çarşaf gibi. Yıllar sonra ilk defa iyi bir yaz tatilini hak ettim. Denize girip açıldıkça açılmak istiyorum. Tam denizin ortasındayken az önce öğlen yemeğinde yediğim yemekler ağzıma geliyor. Dolu mideyle yüzmemem gerektiğini bir yerlerde okumuştum.
***
Kalp krizi, kafa travması, deprem, suda boğulma. Yukarıdaki örnekler yaşantımızın içerisinde karşılaşabileceğimiz, belki de bir yakınımızın başına gelebilecek acil durumlardan sadece bir kaçıdır.
İlkyardım bilenler bu bilgilerini yüzde doksan olasılıkla bir yakınlarında kullanıyor. Yavrusu, annesi, babası, iş arkadaşı, komşusu.
İlkyardım bilenlerin sayısı arttıkça sokakta, evde, iş yerimizde, okulda, bankada, fabrikada ölen ve yaralanan sayısını azaltabiliriz.
İlkyardım
İlkyardım, herhangi bir hastalık ya da kazadan sonra, olay yerine sağlık personeli gelene kadar ya da hastanın kendi olanaklarıyla sağlık kuruluşuna varmasına kadar geçen sürede yapılan girişimlerdir.
Bu girişimler ilaçsız ve tıbbi araç gereç yardımı olmadan yapılır.
Trafik kazası sonucunda bacağı kırılan bir yaralıya yapılacak ilkyardım, kırık olan bacağın, arabamızdaki güneşlik, çevrede bulunan tahta, karton, mukavva, vs yardımı ile tespit edilmesidir.
Eğer kanama varsa, kanayan bölgenin üzerine temiz bir bez ile bastırmak çoğu zaman kanamayı durdurmaya yardımcı olacaktır.
İlkyardımda asıl amaç, hastalık veya kaza sonucunda insanın daha kötüleşmesine engel olmaktır. Hedeflenen, tedavi etmek değil, durumun geri dönülmez biçimde kötüleşmesine engel olmaktır.
İlkyardım malzemelerine bakalım:
UYARI: Hangi durumlarda hangi ilacın kullanılacağını doktor belirlemeli ve çantanızda çeşitli hastalıklar için bulunduracağınız ilaçlar buna göre temin edilmelidir.
Steril pamuk paketi
Steril gaz bezi (çeşitli büyüklüklerde)
Steril sargı bezleri
Elastik bandaj
Yara bandı
Flaster
Çengelli iğne
Cımbız
Makas
Termometre
Alkol
Batticon, gibi antiseptik çözeltiler
Oksijenli su
Suni solunum ağızlığı
Steril eldiven
Çocuk ve erişkin boyunluğu
Kol ve bacak kırıkları için kullanılabilecek atel (Bunun için araba güneşlikleri kullanılabilir)
İlkyardım el kitabı
İlkyardımda ilk adım
Acil hastalıklardan ya da yaralanmalardan sonra 112 Ambulansın erken aranması çok önemlidir.
Birden fazla ilkyardım gönüllüsü varsa ve kazazedenin nefes alıp vermediği saptanırsa, ilkyardım gönüllülerinden biri Temel Yaşam Desteği uygulamalarına başlarken diğeri derhal 112yi aramaya gitmelidir.
Tek kurtarıcı varsa, kazazede erişkin ise ve nefes alıp vermiyorsa bir kalp problemi olduğu varsayılarak derhal yardım çağırmaya gidilmelidir. Bununla birlikte, bilinç kaybının olası nedeni bir solunum problemi ise, travma, suda boğulma, yabancı cisimle solunum yollarının tıkanması, ilaç veya alkol zehirlenmesi varsa ya da kazazede çocuk veya bebek ise, ilkyardım gönüllüsü yardım çağırmaya gitmeden önce bir dakika süreyle Temel Yaşam Desteği uygulamalıdır.
112yi arayan kişi aşağıdaki bilgileri doğru ve eksiksiz olarak merkeze bildirmelidir:
- Adres: Yakın olan ve herkes tarafından bilinen belirli merkezlerin isimleri verilmelidir (Okul, park, alış-veriş merkezi ve benzeri)
-Telefon numarası: Bunun iki yararı vardır: Birincisi, herhangi bir problem çıktığında bilgi almak için arayan kişiye tekrar ulaşmak, ikincisi asılsız ihbarların önüne geçmek.
- Ne oldu? Kalp krizi, otomobil kazası, zehirlenme, suda boğulma ve diğerleri...
- Hasta ve yaralı sayısı: Çoklu yaralanmanın olduğu durumda, birden fazla ambulansa ihtiyaç olup olmadığını belirlemek amacıyla gereklidir.
- Hasta ve yaralıların durumu: Hasta ve yaralıların durumu hakkında kısa bilgi verilmelidir .
Son söz
Bugün ilkyardım olgusu ne yazık ki ülkemizde belki de en az önem verilen konuların başında gelmektedir. İlkyardım uygulamaları bilinmediğinden ve doğru yapılamadığından bir çok vatandaşımızı kaybetmekteyiz.
İlkyardım, ders programları içerisinde yer almalıdır. Okullarda verilen ilkyardım dersleri her yıl tekrarlanmalı ve gerek lise giriş ve gerekse üniversite seçme ve yerleştirme sınavlarında bu konuyla ilgili bir ya da bir kaç soru yer almalıdır.