Şofben zehirlenmesinde Gizem ve İrem son olsun
Yazar: Dr. Ülkümen Rodoplu
Gizem Bera Yüksel, Bursanın Orhangazi ilçesinde yaşamını yitirdi. Banyoda ablası ile yıkanırken şofben zehirlenmesi sonucunda öldü. 11 yaşındaki Gizemin ardından 12 yaşındaki abla İrem Silay Yüksel de tedavi gördüğü hastanede can verdi.
Aynı saatlerde Türkiyenin bir başka köşesinde çadırda kalan ve soğuk kış ile baş etmeye çalışan onlarca akranı da ısınmak için yaktıkları sobadan yayılan dumanla zehirlenme tehlikesi atlattı. Çadırlar ince olmasa ve soğuk havayı geçirmese (!) belki de hemen her gün onlarca duman zehirlenmesi nedeniyle ölüm haberi okuyacağız.
Orhangazide Gizemi ve ablası İrem'i öldüren ve Vanda onlarca insanı tehdit eden aslında, karbonmonoksit (CO) zehirlenmesidir.
Karbonmonoksit gazı, vücudumuzda her yere kolayca geçebilir. Kanımızda bulunan ve oksijen taşıyan hemoglobin adını verdiğimiz maddeye bağlanması çok kolay olan bir gazdır. Dolayısıyla bu gazla zehirlenmek çok kolaydır. Renksiz, kokusuz, tatsız bir gazdır. Bu yüzden de fark edilmesi zordur. Tanınması ve fark edilmesi zor olduğundan zehirlenmeleri de çok ağır ve öldürücü olur.
Nedenler
Bütan gazı, kömürle çalışan soba, ocak ve diğer ısıtıcılar, otomobil egzozundan çıkan duman dahil her türlü duman bu tür zehirlenmeye neden olur.
Kapalı bir ortamda 15-20 dakika çalıştırılan bir aracın egzozundan çıkan CO gazı öldürücü düzeylere ulaşabilir.
Belirtiler
İlk belirtiler genellikle şunlardır:
Baş ağrısı, sarhoşluk hissi, kulak çınlaması, yorgunluk ve bulantı. Diğer belirtiler arasında düşünmede güçlük, göğüs ağrısı, çarpıntı, uyuşma, deride renk değişikliği (kiraz kırmızısı), görme bozuklukları ve karın ağrısı sayılabilir.
Korunma
- Kapı ya da pencerenizi biraz açın. Hafif aralık bırakın. Bu sayede temiz hava akımı sağlanabilir ve ortamda karbonmonoksit bulunsa bile zehirlenme sonucunda ölüm görülme olasılığı ortadan kalkar.
- Bacalarınızın temiz olduğundan emin olun.
- Gece yatmadan önce sobanın tamamen söndüğünden emin olun.
- Kovalı soba kullanıyorsanız, sönmüş kömür dolu kovayı evin dışına çıkarın.
- Banyo ve mutfakta su ısıtmak için kullandığınız tüpün evin dışında olması gerekir. Buradaki bacanın da iyi çektiğinden ve temiz olduğundan emin olmalısınız.
- En ufak bir duman zehirlenmesi şüphesinde kapı ve pencereyi hemen açmalısınız.
İlkyardım
- Karbonmonoksit gazı renksiz ve kokusuz bir gaz olduğundan fark edilmeyebilir. Önce kendi çalışma alanınızı sizi tehlikeye sokacak durumdan kurtarın. Ortamı havalandırın, etkilenmiş ya da zehirlenmiş olanları hareket ettirebiliyorsanız temiz havaya çıkartın.
- Hiç vakit yitirmeden 112 Ambulansı arayın.
- Bol oksijen almasını sağlayın: Hastanın uyanıklığını sağlamak için yüzüne su serpilebilir. Bilinci yerinde ise sık ve derin nefes almasını önerin.
- Gerekiyorsa; kalbi ve solunumu durmuşsa, Temel Yaşam Desteği uygulayın. Bunun için mutlaka eğitim almış olmalısınız.
- Kazazedenin yüzde 100 oksijene ihtiyacı olacağından mutlaka bu imkanların sağlanacağı bir hastaneye naklini sağlayın.
Son söz
Gizemin ve ablası İrem'in ölümü son olsun. Şofbenleri banyo dışına alalım.