Şili depreminin ardından
Yazar: Dr. Ülkümen Rodoplu
Şilide 27 Şubat 2010 Cumartesi sabahı 03:35 civarında Concepcion kenti yakınlarında çok şiddetli bir deprem meydana geldi.
Amerikan Jeolojik Araştırma Kurumu, 8.3 olarak duyurduğu deprem büyüklüğünü önce 8.5'a, daha sonra da 8.8'e yükseltti.
Depremin merkez üssü, başkent Santiago'nun 325 kilometre güney batısı ve Concepcion kentine 115 kilometre uzaklıktaydı. Yerin 35 kilometre altında meydana gelen deprem, yaklaşık 1.5 dakika sürdü.
Depremin ardından geçen 2.5 saatlik süre içinde 5'i 6'nın üzerinde olmak üzere 10'dan fazla artçı şok kaydedildi. Depremde çok sayıda bina ve köprü çöktü.
8.8 büyüklüğündeki deprem ardından tsunami beklendi. 53 ülke ilk andan itibaren tsunami uyarısı yaptı. Yaklaşık beş saat sonra Japonya'da 3 metre büyüklüğünde dalgalar görülmeye başladı. Japonya ve Meksika, sahilde bulunan yerleşim alanlarını boşalttı.
İlk belirlemelere ve resmi açıklamaya göre depremin üzerinden 72 saat geçtiğinde 800 civarında ölen vardı. Şili hükümeti "afet durumu" ilan etti ancak uluslararası yardım istemedi .
Böylesine şiddeti büyük bir depremin ardından ölü sayısının ilk günlerde 800 civarında olmasının en önemli nedeni, deprem merkezinin sırasıyla başkent Santiago ve Concepcion kentlerine 325 kilometre ve 115 kilometre uzaklıkta olmasıdır.
İlk 72 saat için en önemli konuların başında ilkyardım, güvenlik, barınma, arama- kurtarma, yiyecek ve içecek temini ve tabii ki afet organizasyonu gelmektedir.
Hükümet Başkanı, uluslararası yardım istemediklerini ve şimdilik buna gereksinim duymadıklarını bildirdi. Kendi olanakları ile bu doğal afetin yaralarını sarabileceklerini duyurdu.
İlk saatlerde özellikle alişveriş merkezlerinin talan edildiği görüldü. Ordu kuvvetlerinin zamanında müdahalesi ile talan yayılmadı.
Şili Depreminin bize öğreteceği çok konu vardır. Belli ki Şili böylesine büyük bir depreme yıllardır hazırlanmaktadır. Deprem kuşağı üzerindeki yerleşim alanları hafif malzemelerden yapılmış ve yüksek binalara yer verilmemiştir. Halk deprem sonrası ilk saatleri büyük bir soğukkanlılıkla atlatmıştır. Yaklaşık iki milyon insanın olumsuz etkilendiği bu depremin yaralarını hiçbir uluslararası yardım kabul etmeden göğüslemeye cesaret etmişlerdir.
İzmir ve İstanbulun önce Haiti ve şimdi de Şili depreminden alacağı çok ders vardır. Bu dersler sayesinde olası bir depremden en az hasarla, en az ölü ve yaralıyla kurtulabiliriz. Depremlere ve diğer doğal afetlere kaderci değil, bilimsel duyarlılıkla karşı koyabiliriz.