Kaçırılan eserler geri gelir mi? 2009-11-18 00:00:00
Kaçırılan eserler geri gelir mi?
Yazar: Orhan Beşikçi
Sultan Abdülaziz'in Macaristan İmparatoru'na 15, Yüzyıl'dan. kalma dört ciltlik "Komedya", bir ciltlik "Büyük İskender Tarihi" gibi önemli kitapları hediye ettiğini biliyoruz. Zaman içersinde padişahların "Taşlar onların olsun altınlar bizde kalsın" mantığıyla yabancılara verdikleri dünyaca ünlü eserlerimizin sayısı hiç de az değil.
Kayra Kralı'nın dünya harikası "Mausoleum"u da aynı yöntemlerle yurt dışına çıkarılıp British Müzesi'ne taşındı. Cevat Şakir'in müze yetkililerine yazdığı bilinen o meşhur mektuba verilen yanıtın karşılığı bir başka deyimle "Havada bulut, sen Mausoleum'u unut" oldu...
Bergama'daki Zeus Sunağı da Berlin'e kaçırılan Anadolu kökenli kıymetini bilemediğimiz bir başka harikamız olarak içimizi acıtıyor. Atmeydanı'nda İmparator locasında bulunan dört at heykelinden biri bugün Venedik'te, Sen Marko Kilisesi'nde bulunuyor.
Başta Louvre olmak üzere dünyaca ünlü müzelerde, cami, mescit, türbe, saray ve ören yerlerinden çalınan halı, çini, kitabe gibi benzeri eserlerimiz sergileniyor. Troya, Karun, Elmalı hazineleri de yağmalanan daha sonra ciddi paralar sarf edip bir kısmını geriye alabildiğimiz değerlerimiz.
Okunması için yurt dışına gönderdiğimiz Sümer kil tabletleri, Almanya'nın ikiye bölünmesi üzerine uzun yıllar Doğu Almanya'da kalmış, geriye getirilmesi de kolay olmamıştı... Nemrut Dağı'ndan Komagene Krallığı dönemine ait 2100 yaşındaki "Dikilitaş"ta British Müzesi'ne uçurulmuş eserlerimiz arasında.
Gidenler olduğu gibi dışarıdan bize gelen eserler de olmuş. Sultan Ahmet Meydanı'nda bulunan, İstanbul'la özdeşleşmiş "Dikilitaş" MÖ 1547 yılında ilk dikildiği yer olan Mısır'dan, "Yılanlı sütun" Delfi'den, "Çemberlitaş" Roma'dan, Ayasofya'nın inşaatında kullanılan porfir sütunlar farklı ülkelerden İstanbul'a getirilmişti. Bunların arasında Topkapı Sarayı'nda bulunan Kutsal Emanetleri de saymak gerekir. Anlayacağınız eserler ülkeler arasında sürekli yer değiştirmiş güçlü olanlar beğendiklerini istedikleri yere taşımışlar, hatta yakıp yıkılmışlar...
Irak Savaşı'nda yağmalanan kültür mirasının sonunun henüz ne olduğu bilinmiyor. Ören yerlerimizden, müze ve depolarımızdan gerekli önlemler alınmadığı için eserler çalınıyor. Ödeneksizlik yüzünden yarım kalan kazılar, baraj yapımı nedeniyle su altında kalacak olan Zeugma ve Allianoi örnekleri bir ayıp olarak karşımızda duruyor.
Zeus Sunağı'nı ve Kayra Kralı'nın Mausoleum'unu geri verirler mi? Aynı eserler bizden istense biz elimizdekileri geri verir miyiz? Gövdesi bizde olan Herkül heykelinin başı Amerika'dan geri gelir mi?
İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından düzenlenen İzmir Kültür Çalıştayı'nda, Louvre Müzesi'ndeki İzmir'den Smyrna'ya" sergisinde yer alan eserlerin İzmir'e iadesi konusunda tüm katılımcıların imza koyacağı bir mektup kaleme alınması kararlaştırıldı... Louvre Müzesi yetkilileri İzmir'den gelecek mektubun etkisinde kalıp eserleri geri gönderirler mi?
Ben umutlu değilim...
Kayra Kralı'nın dünya harikası "Mausoleum"u da aynı yöntemlerle yurt dışına çıkarılıp British Müzesi'ne taşındı. Cevat Şakir'in müze yetkililerine yazdığı bilinen o meşhur mektuba verilen yanıtın karşılığı bir başka deyimle "Havada bulut, sen Mausoleum'u unut" oldu...
Bergama'daki Zeus Sunağı da Berlin'e kaçırılan Anadolu kökenli kıymetini bilemediğimiz bir başka harikamız olarak içimizi acıtıyor. Atmeydanı'nda İmparator locasında bulunan dört at heykelinden biri bugün Venedik'te, Sen Marko Kilisesi'nde bulunuyor.
Başta Louvre olmak üzere dünyaca ünlü müzelerde, cami, mescit, türbe, saray ve ören yerlerinden çalınan halı, çini, kitabe gibi benzeri eserlerimiz sergileniyor. Troya, Karun, Elmalı hazineleri de yağmalanan daha sonra ciddi paralar sarf edip bir kısmını geriye alabildiğimiz değerlerimiz.
Okunması için yurt dışına gönderdiğimiz Sümer kil tabletleri, Almanya'nın ikiye bölünmesi üzerine uzun yıllar Doğu Almanya'da kalmış, geriye getirilmesi de kolay olmamıştı... Nemrut Dağı'ndan Komagene Krallığı dönemine ait 2100 yaşındaki "Dikilitaş"ta British Müzesi'ne uçurulmuş eserlerimiz arasında.
Gidenler olduğu gibi dışarıdan bize gelen eserler de olmuş. Sultan Ahmet Meydanı'nda bulunan, İstanbul'la özdeşleşmiş "Dikilitaş" MÖ 1547 yılında ilk dikildiği yer olan Mısır'dan, "Yılanlı sütun" Delfi'den, "Çemberlitaş" Roma'dan, Ayasofya'nın inşaatında kullanılan porfir sütunlar farklı ülkelerden İstanbul'a getirilmişti. Bunların arasında Topkapı Sarayı'nda bulunan Kutsal Emanetleri de saymak gerekir. Anlayacağınız eserler ülkeler arasında sürekli yer değiştirmiş güçlü olanlar beğendiklerini istedikleri yere taşımışlar, hatta yakıp yıkılmışlar...
Irak Savaşı'nda yağmalanan kültür mirasının sonunun henüz ne olduğu bilinmiyor. Ören yerlerimizden, müze ve depolarımızdan gerekli önlemler alınmadığı için eserler çalınıyor. Ödeneksizlik yüzünden yarım kalan kazılar, baraj yapımı nedeniyle su altında kalacak olan Zeugma ve Allianoi örnekleri bir ayıp olarak karşımızda duruyor.
Zeus Sunağı'nı ve Kayra Kralı'nın Mausoleum'unu geri verirler mi? Aynı eserler bizden istense biz elimizdekileri geri verir miyiz? Gövdesi bizde olan Herkül heykelinin başı Amerika'dan geri gelir mi?
İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından düzenlenen İzmir Kültür Çalıştayı'nda, Louvre Müzesi'ndeki İzmir'den Smyrna'ya" sergisinde yer alan eserlerin İzmir'e iadesi konusunda tüm katılımcıların imza koyacağı bir mektup kaleme alınması kararlaştırıldı... Louvre Müzesi yetkilileri İzmir'den gelecek mektubun etkisinde kalıp eserleri geri gönderirler mi?
Ben umutlu değilim...
2024-05-21 16:52:20
Basmane bölgesinde bir tarihi katman
Basmane Garı’nın kuzey doğusunda Ermeni ve Rum mahallelerinin sınırında bulunan, eski bir yapıdan kalma duvarın temellerinde Roma ya da Erken Bizans Dönemi blok taşları görülmektedir. ... Devamı
2023-06-14 22:48:22
Mimar Necmeddin Emre'nin Kokluca'da annesi için mezar tasarımı
Cumhuriyet döneminde gömüye açılan Kokluca Mezarlığı’nı ziyaret ederseniz günümüzün modern mezarları arasında, sayısı çok fazla olmasa da Osmanlı dönemine ait mezar ve mezar ta... Devamı
2022-12-13 15:00:00
Gazozhanesi olan sinema
Sinema afişlerinin asılı olduğu araçlarla sokak aralarında megafonla yapılan anonsları anımsayanlar olacaktır. Sevilen artistlerin rol aldığı filmleri semt sinemalarında çiğdem çitle... Devamı
2022-06-15 22:00:00
Sinagog avlusunda at nalları
Çatısı göçmüş, pencere kemerleri tuğla örülü, taş duvarlı Orehim Forasteros Sinagogu, enkaz haliyle bile görenlerin ilgisini çekiyor. "Forasteros" İspanyolca'da “yabancı” anlamı... Devamı
2021-10-04 09:15:00
Şifacı annenin oğlu Albert Karmona
Sefaradlara özgü tedavi eylemi yüzyıllar içerisinde bir sanat dalı olarak gelişmiştir. Bu sanat dalına "arte de curar" (iyileştirme sanatı) adı verilmektedir. Formüller ve dualar tedavi ... Devamı
2021-07-20 20:30:00
Başkan Tunç Soyer’le üçüncü Basmane buluşması
İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer’le üçüncü Basmane gezisine Kervan Köprüsü’nden başladık. Geziye, Genel Sekreter Yardımcısı Ertuğrul Turgay, Başkan Danışmanı A... Devamı
2021-06-27 16:55:23
Yeni bulgular eşliğinde Politi Şarap Fabrikası'nın tarihçesi
Havra Sokağı’nda bulunan günümüzde metruk olan tarihi şaraphane binası hakkında ulaşılan yeni bulgu ve belgeleri tarihçi Dr. Siren Bora’ya sordum.
- Önce Politi Şaraphanesi, sonra... Devamı
2021-06-06 17:33:19
Eski İzmir çeşmelerinin mini envanteri
Sanat Tarihi Uzmanı Ayşegül Güngören’le birlikte kentin yukarı mahallerinde kaderine terk edilmiş İzmir çeşmelerini ziyaret ettik. Sayın Güngören, mesleki tecrübesiyle eski İzmir çe... Devamı
2021-04-18 18:51:25
Afiş tasarımında 30 yıl
İzmir sinemalarına 30 yıl boyunca afiş tasarlayan Muzaffer Çıkıkçı ile konuştum.
- Afiş yapma öykünüzle başlayalım.
... Devamı
