İzmir’de bir mezarlık 2009-07-29 00:00:00
İzmir’de bir mezarlık
Yazar: Orhan Beşikçi
Türkler, mezarlarıyla iç içe yaşamaya alışkın bir millettir. Ölülerini cami, mescit, türbe yanında bulunan hazirelere veya yakın mezarlıklara gömerler.
Kadifekale eteklerinde Pazaryeri Mahallesi'nde türbesi bulunan Aydınoğlu Gazi Umur Bey’in komutanlarından Emir Sultan’ın gerçek adı Seyyid Mükeremeddin olup 1300'lü yılların ortasında öldüğü sanılmaktadır.
Taş ustalarının mezar taşlarına kazıdığı dua, hadis, anlamlı veciz söz ve zengin figürler Emir Sultan Hazireliği'ne mistik ve mimari zenginlik katar. Eski mezar taşlarında görülen kavuk ve fesler kişinin cinsiyetini, mesleğini, sembolize ederken, hanım mezar taşlarında daha çok çiçek motifli başlıklar görülür.
150 bin kuruşluk maaşını 50 bin kuruşa indirmesiyle tanınan Ahmet Esat Paşa (1875 - İzmir Valisi) İzmir’in işgal edildiği yılda Valilik yapan Ahmet İzzet Bey, Nif Kadısı Abdullah Bin İmad, Defterdar Mehmet Fevzi Bey, Hacı Ali Bey, oğlu Sadık Bey (Uşakizade ailesinden Atatürk’ün eşi Latife Hanım'ın dedeleri) ve eşleri. Eczacıbaşı ailesinden Ferit Eczacıbaşı ve oğlu Sedat Eczacıbaşı. Dergah şeyhleri, tanınan tanınmayan bir çok İzmirli aile Emir Sultan Hazireliği'nde gömülüdür.
İzmir’in düşman işgaline uğradığı yılda "Yaşasın Venizelos" diye bağırmadığı için süngü darbeleriyle şehit edilen Albay Süleyman Fethi Bey önce Emir Sultan Hazireliği'ne defnedildi. Daha sonra naaşı buradan alınıp askeri şehitliğe nakledildi.
Eski Roma yerleşiminin üzerinde kurulan Emir Sultan Hazireliği'nde türbe, dergah, misafirhane, aşhane ve hamam bölümlerinin günümüzdeki durumu enkaz halindedir.
Emir Sultan Haziresi'nde bulunan mezarların tamamına yakını define arayanların veya kötü niyetli insanların tahribatından büyük ölçüde zarar görmüş, eski bir mezarlık alanı zamanla küçülerek günümüzdeki sınırlarına gelmiştir.
Mezar taşlarının sayıca fazlalığı buraya başka mezarlıklardan da mezar taşı getirildiğini göstermektedir.
Basmane, Mezarlıkbaşı, Karataş ve diğer semtlerde bulunan eski mezarlıklar İzmir Valisi Rahmi Bey tarafından kent dışına taşındı. (1913)
Park, cadde, bulvar açmak için mezarların kaldırılması nedeniyle yoğun eleştiri alan Vali Rahmi Bey verdiği kararından dönmedi. Bu nedenle geçen yüzyıldan günümüze eski mezarlıklar günümüze ulaşamadı.
Hat sanatımızın ustaları tarafından yazılan mezar taşları paha biçilmeyecek kültür hazinelerimizdir. Eski mezar taşları son yılların, yağma ve talan kültüründen etkilenerek süratle yok oluyor.
İçinde mescidi, aş evi, toprak sarnıcı bulunan Emir Sultan Hazireliği'nin korunması, arkasında bulunan belediyeye ait boş arsanın hazireye katılıp İslam Eserleri Müzesi'ne dönüştürülmesi önerimin dikkate alınacağını umuyorum.
Emir Sultan Haziresi korunması gereken önemli bir kültür varlığımızdır.
Kadifekale eteklerinde Pazaryeri Mahallesi'nde türbesi bulunan Aydınoğlu Gazi Umur Bey’in komutanlarından Emir Sultan’ın gerçek adı Seyyid Mükeremeddin olup 1300'lü yılların ortasında öldüğü sanılmaktadır.
Taş ustalarının mezar taşlarına kazıdığı dua, hadis, anlamlı veciz söz ve zengin figürler Emir Sultan Hazireliği'ne mistik ve mimari zenginlik katar. Eski mezar taşlarında görülen kavuk ve fesler kişinin cinsiyetini, mesleğini, sembolize ederken, hanım mezar taşlarında daha çok çiçek motifli başlıklar görülür.
150 bin kuruşluk maaşını 50 bin kuruşa indirmesiyle tanınan Ahmet Esat Paşa (1875 - İzmir Valisi) İzmir’in işgal edildiği yılda Valilik yapan Ahmet İzzet Bey, Nif Kadısı Abdullah Bin İmad, Defterdar Mehmet Fevzi Bey, Hacı Ali Bey, oğlu Sadık Bey (Uşakizade ailesinden Atatürk’ün eşi Latife Hanım'ın dedeleri) ve eşleri. Eczacıbaşı ailesinden Ferit Eczacıbaşı ve oğlu Sedat Eczacıbaşı. Dergah şeyhleri, tanınan tanınmayan bir çok İzmirli aile Emir Sultan Hazireliği'nde gömülüdür.
İzmir’in düşman işgaline uğradığı yılda "Yaşasın Venizelos" diye bağırmadığı için süngü darbeleriyle şehit edilen Albay Süleyman Fethi Bey önce Emir Sultan Hazireliği'ne defnedildi. Daha sonra naaşı buradan alınıp askeri şehitliğe nakledildi.
Eski Roma yerleşiminin üzerinde kurulan Emir Sultan Hazireliği'nde türbe, dergah, misafirhane, aşhane ve hamam bölümlerinin günümüzdeki durumu enkaz halindedir.
Emir Sultan Haziresi'nde bulunan mezarların tamamına yakını define arayanların veya kötü niyetli insanların tahribatından büyük ölçüde zarar görmüş, eski bir mezarlık alanı zamanla küçülerek günümüzdeki sınırlarına gelmiştir.
Mezar taşlarının sayıca fazlalığı buraya başka mezarlıklardan da mezar taşı getirildiğini göstermektedir.
Basmane, Mezarlıkbaşı, Karataş ve diğer semtlerde bulunan eski mezarlıklar İzmir Valisi Rahmi Bey tarafından kent dışına taşındı. (1913)
Park, cadde, bulvar açmak için mezarların kaldırılması nedeniyle yoğun eleştiri alan Vali Rahmi Bey verdiği kararından dönmedi. Bu nedenle geçen yüzyıldan günümüze eski mezarlıklar günümüze ulaşamadı.
Hat sanatımızın ustaları tarafından yazılan mezar taşları paha biçilmeyecek kültür hazinelerimizdir. Eski mezar taşları son yılların, yağma ve talan kültüründen etkilenerek süratle yok oluyor.
İçinde mescidi, aş evi, toprak sarnıcı bulunan Emir Sultan Hazireliği'nin korunması, arkasında bulunan belediyeye ait boş arsanın hazireye katılıp İslam Eserleri Müzesi'ne dönüştürülmesi önerimin dikkate alınacağını umuyorum.
Emir Sultan Haziresi korunması gereken önemli bir kültür varlığımızdır.
2024-05-21 16:52:20
Basmane bölgesinde bir tarihi katman
Basmane Garı’nın kuzey doğusunda Ermeni ve Rum mahallelerinin sınırında bulunan, eski bir yapıdan kalma duvarın temellerinde Roma ya da Erken Bizans Dönemi blok taşları görülmektedir. ... Devamı
2023-06-14 22:48:22
Mimar Necmeddin Emre'nin Kokluca'da annesi için mezar tasarımı
Cumhuriyet döneminde gömüye açılan Kokluca Mezarlığı’nı ziyaret ederseniz günümüzün modern mezarları arasında, sayısı çok fazla olmasa da Osmanlı dönemine ait mezar ve mezar ta... Devamı
2022-12-13 15:00:00
Gazozhanesi olan sinema
Sinema afişlerinin asılı olduğu araçlarla sokak aralarında megafonla yapılan anonsları anımsayanlar olacaktır. Sevilen artistlerin rol aldığı filmleri semt sinemalarında çiğdem çitle... Devamı
2022-06-15 22:00:00
Sinagog avlusunda at nalları
Çatısı göçmüş, pencere kemerleri tuğla örülü, taş duvarlı Orehim Forasteros Sinagogu, enkaz haliyle bile görenlerin ilgisini çekiyor. "Forasteros" İspanyolca'da “yabancı” anlamı... Devamı
2021-10-04 09:15:00
Şifacı annenin oğlu Albert Karmona
Sefaradlara özgü tedavi eylemi yüzyıllar içerisinde bir sanat dalı olarak gelişmiştir. Bu sanat dalına "arte de curar" (iyileştirme sanatı) adı verilmektedir. Formüller ve dualar tedavi ... Devamı
2021-07-20 20:30:00
Başkan Tunç Soyer’le üçüncü Basmane buluşması
İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer’le üçüncü Basmane gezisine Kervan Köprüsü’nden başladık. Geziye, Genel Sekreter Yardımcısı Ertuğrul Turgay, Başkan Danışmanı A... Devamı
2021-06-27 16:55:23
Yeni bulgular eşliğinde Politi Şarap Fabrikası'nın tarihçesi
Havra Sokağı’nda bulunan günümüzde metruk olan tarihi şaraphane binası hakkında ulaşılan yeni bulgu ve belgeleri tarihçi Dr. Siren Bora’ya sordum.
- Önce Politi Şaraphanesi, sonra... Devamı
2021-06-06 17:33:19
Eski İzmir çeşmelerinin mini envanteri
Sanat Tarihi Uzmanı Ayşegül Güngören’le birlikte kentin yukarı mahallerinde kaderine terk edilmiş İzmir çeşmelerini ziyaret ettik. Sayın Güngören, mesleki tecrübesiyle eski İzmir çe... Devamı
2021-04-18 18:51:25
Afiş tasarımında 30 yıl
İzmir sinemalarına 30 yıl boyunca afiş tasarlayan Muzaffer Çıkıkçı ile konuştum.
- Afiş yapma öykünüzle başlayalım.
... Devamı
