Yazar: Dr. Ülkümen Rodoplu
Son bilgiler: Domuz gribi virüsünün yayıldığı ülke sayısı 29'a ulaştı. Japonya'da 3, Panama ve Avustralya'da da birer kişi tedavi altında. Dünya genelindeki vaka sayısı ise 3 bin 400'ü geçti.
En fazla vakanın görüldüğü Meksika'da ölenlerin sayısı da 45'e yükseldi. Virüs, şu ana kadar Meksika, Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada'da ölümlere neden oldu.
Dünya Sağlık Örgütü, virüsten 2 milyar kişinin etkilenme riski bulunduğunu bildirdi.
Brezilya'da insandan insana domuz gribi (H1N1) virüsünün bulaştığı bildirildi. Brezilya Sağlık Bakanı Jose Gomes Temporao, bunun ülke sınırları içinde virüsün insandan insana bulaştığı ilk vaka olduğunu belirtti.
Bu arada H1N1 virüsünün yol açtığı yeni grip türünden ilk ölümlü vakanın meydana geldiği Kanada'daki hastanın, Meksika'ya seyahat etmediği bildirildi.
İngiltere'de H1N1 virüsünün neden olduğu dokuz vaka daha görülürken, toplam vaka sayısı 48'e yükseldi.
Yeni vakalardan altı'sı, Londra'da birkaç öğrencinin hastalandığı bir okuldaki çocuklarda tespit edildi. Okul kapatılırken, personel ve öğrencilere antiviral ilaçlar verildi.
![](http://www.kentyasam.com.tr/Konuk/11052009ur01.jpg)
Diğer vakalar ise Londra, İngiltere'nin orta kesimleri ve İskoçya'nın güneybatısındaki yetişkinler arasında görüldü.
İngiltere'de şimdiye kadar domuz gribinden ölen olmadı, tüm vakalar hafif. Ülkede, hastalanan kişilerin çoğunun, hastalığın merkezi olan Meksika'yı ziyaret ettikleri veya bu ülkeyi ziyaret eden kişilerle yakın temas kurdukları belirtiliyor.
Meksika ve ABD'den sonra domuz gribinden ölümlü vakanın görüldüğü üçüncü ülke olan Kanada'daki sağlık yetkilileri, 28 Şubat'ta ölen 30'lu yaşlardaki kadının Meksika'ya gitmediğinin tespit edildiğini kaydetti.
Domuz gribi nedir?
Domuz gribi, normalde domuzlarda görülen A tipi grip virüsünün yol açtığı bir solunum hastalığı olarak biliniyor ve bu hastalık hızla yayılabiliyor.
İnsana bulaşır mı?
Domuz gribi domuzdan insana ve insandan insana bulaşabiliyor. Virüse karşı insanın doğal bağışıklığı bulunmuyor. Bu nedenle Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), hastalığın kontrolden çıkmak üzere olan geniş çaplı salgın olabileceği uyarısında bulunuyor.
Domuz eti yiyenler domuz gribine yakalanır mı?
Domuz etinin yenmesiyle domuz gribi virüsü bulaşmıyor. Virüs solunum yoluyla bulaşıyor.
Bu, domuzlarda yeni grip türü mü?
İnsanlardaki grip virüsü gibi, domuz gribi virüsü de domuzlarda sürekli değişim gösteriyor. Domuzların solunum yollarında domuz, insan ve kuş gribi virüslerine duyarlı alıcılar bulunuyor.
Dolayısıyla domuzlar, virüslerin eş zamanlı bulaşması halinde yeni grip virüslerinin ortaya çıkma ihtimalini artırıyor. DSÖ'ye göre, Meksika'da ölümlere neden olan domuz gribi virüsü A/H1N1. Bu virüs insandan insana bulaşabiliyor. A/H1N1 virüsü, insan, domuz ve kuş gribi virüslerinin karışımından oluşuyor.
Aşısı var mı?
Domuzlara yapılan aşı bulunuyor, ancak insan için henüz aşı yok.
Domuz gribinin insan üzerine etkileri
İnsanlar arasında domuz gribi enfeksiyonu, tek tek vakalar olarak ya da salgınlar halinde görülebilir. Klinik belirtileri gribe (mevsimsel influenzaya) benzerdir. Bunlar; ateş, baş ağrısı, boğaz ağrısı, öksürük, genel vucut ağrısı, halsizlik ve bitkinlik şeklindedir. Ancak bazı vakalarda hiçbir belirti görülmezken bazıları ölümle sonuçlanabilmektedir.
Nasıl bulaşır?
İnsanlar domuz gribini genellikle enfekte olmuş domuzlardan almaktadır. Ayrıca şu anki salgında insandan insana bulaşmanın olduğu düşünülmektedir. İnsandan insana bulaşta yakın temas, hastalığı taşıyanlarla aynı ortamı paylaşmak önemli rol oynamaktadır.
Belirtileri
Domuz influenza A virus enfeksiyonunda ; ateş, öksürük, boğaz ağrısı, vucutta ağrı, yorgunluk/ kırgınlık, başağrısı, üşüme görülebilir. Bazı domuz gribi vakalarında kusma ve ishal de görülmektedir. Mevsimsel gribe benzer şekilde, insandaki domuz gribinin şiddeti hafiften ağıra değişebilmektedir. Ağır vakalarda pnömoni, solunum yetmezliği ve bazen de ölüm görülebilmektedir. Hastalık özellikle genç ve orta yaş grubunu tutmaktadır. Kronik sağlık sorunu olanlar gibi bazı gruplarda domuz gribi ağır seyredebilmektedir.
Domut eti yemek güvenli mi?
Domuz gribinin, usulüne uygun hazırlanan domuz eti veya diğer domuz ürünlerinin yenmesiyle bulaştığına dair bulgumuz yoktur. Domuz influenza virüsu, 70 º C derece ısıtılınca ölmektedir.
Hastalığın görüldüğü ülkelere seyahat edeceğim. Neler yapmam gerekir?
Dünya Sağlık Örgütü tarafından yayınlanmış seyahat kısıtlaması yoktur. Mümkün olduğunca kapalı ve kalabalık ortamlarda bulunulmaması, bulaşma riskini azaltacaktır. Solunum yoluyla bulaşan tüm hastalıklar için olduğu gibi başta sabunla el yıkama gibi kişisel hijyen önlemlerini uygulamak son derece önemlidir. Gidilen ülkelerin yerel otoritelerinin öngördüğü tedbirlere uyulması ve gerektiği durumlarda basit cerrahi maske kullanılması hastalığın bulaş riskini azaltacaktır. Ayrıca grip belirtileri görüldüğünde en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
Hastalığın görüldüğü ülkelere seyahat ettim. Ne yapmam gerekir?
Hastalık şu ana kadar en çok Meksika, Amerika Birleşik Devletleri, Kanada ve İspanya'da görülmüştür.
Son iki hafta içinde hastalığın görüldüğü ülkelere ziyarette bulunmuşsanız ve başta 38 º C'den yüksek ateş, öksürük, boğaz ağrısı, vucutta ağrı, yorgunluk/ kırgınlık, baş ağrısı, üşüme, kusma ve ishal gibi grip benzeri belirtileriniz varsa en yakın sağlık kuruluşuna başvurmanız gerekir. Böyle belirtiler sadece grip yada domuz gribi hastalıkları sonucu ortaya çıkmaz. Zatürree, nezle, bronşit gibi başka birçok solunum yoluyla bulaşan hastalık da benzer belirtiler gösterebilir. Bu durumların ayırt edilebilmesi için en yakın sağlık kuruluşuna başvurmak gereklidir.
Uluslar arası seyahate çıkmayı planlıyorum, hastalıktan korunmak için neler yapmalıyım?
Halen Dünya Sağlık Örgütü yetkilileri, seyahatin ya da ticaretin kısıtlanması gerekmediğini bildirmektedirler. Genel olarak kişisel temizlik önlemlerinin alınması, kalabalık ve havasız ortamlardan mümkün olduğunca kaçınılması şu an için yeterli önlemlerdir.
Korunma
1. En etkili önlem el yıkamadır.
2. Öksürürken ya da hapşırırken ağız ve burnunuzu tek kullanımlık mendil ile kapatın ve mendili atın.
3. Özellikle hapşırma ya da öksürme sonrasında ellerinizi su ve sabunla yıkayın.
4. Alkol bazlı el dezenfektanları kullanılabilir.
5. Hastalığın başlıca insandan insana, hapşırma, öksürme gibi yollarla bulaştığı düşünüldüğünden hasta kişilerle temastan kaçınmak uygun bir korunma yöntemidir.
6. Kirli ellerle gözlerinize, burnunuza ve ağzınıza dokunmak buradaki virüslerin elleriniz yoluyla yayılmasına neden olabilir.
7. Bol sıvı gıda tüketin, iyi beslenin, dinlenmeye dikkat edin.
8. Konu ile ilgili ayrıntılı bilgiyi ALO 184 sağlık hattından ve www.grip.saglik.gov.tradresinden alabilirsiniz.