Bunu ben değil, çocuk gelişimi konusunda yazdığı kitaplar yüzbinlerce basan, kitapları pek çok dile olduğu gibi Çince'ye de çevrilen bir eğitimci söylüyor: Penny Tassoni. Bu çarpıcı "önerme" benim de çok kafama yattığı için, İngiliz eğitimcinin görüşlerini biraz daha detaylı olarak incelemek istedim. İlkokul öğretmenliği de yaptıktan sonra 23 yıldır çeşitli ülkelerde çocuklarla ilgili eğitimler veren Penny Tassoni'nin çok ilginç görüşleri var.

Başlıkta yer verdiğim "Zaman" konusu, çocuk gelişimiyle ilgili okuduğum makalelerde ve kitaplarda "kaliteli zaman" tanımıyla yer verilen, hemen hemen bütün uzmanların etrafında birleştiği bir konu. Çocuğuna pahalı bir hediye alıp onu sevindirdiğini zannedersin ama, işlerin yoğunluğunu bahane edip, yarım saatini ona ayırıp birlikte oyun oynamazsan, parka götürmezsen, kitap okumazsan, en değerli hediyeyi vermiş sayılmazsın. Bu gerçekten çok inandığım bir konu.

İngiliz eğitimcinin fikirleri, çocuk yetiştirmede başvurulacak bir başucu kitabı niteliğinde adeta. Bazı görüşlerini, çocuk yetiştirmede uzman görüşlerini dikkate almak isteyenlerin ilgisini çekeceğini düşünerek, özetlemeye çalıştım:

- Çocuklara en iyi vereceğiniz şey zamandır. Özellikle yeni nesil aileler çocuğa bir sürü pahalı şeyler alıyor. Ama çocukların buna ihtiyacı yok. Anne ve babaların çocuğa gülümsemesi, birlikte zaman geçirmesi yeterlidir.

- En önemli şeylerden biri de çocuğun yeterli uyuması. Çünkü, çocuk uykudayken zekası ile ilgili çok önemli gelişmeler oluyor. Yorgun çocuk hiçbir zaman konsantre olamaz ve birçok şeyi de hatırlayamaz. 5-6 yaş kesinlikle 10 - 12 saat arası uyumalı. Ergenlerin en az 9-10 saat uyuması gerekli. Yani 5 yaş sonrası 16 yaşa kadar en az 9-10 saat uyumalı.

- Çocuk kaç yaşında olursa olsun kukla çok işe yarıyor. Özellikle anneler "yapma, etme" demektense kuklayı ellerine taksınlar ve konuştursunlar. Eğer çocuk yemek yemiyorsa, anne, "biraz daha ye" demek yerine, eline kuklayı takıp "Bu yemeği hiç denedin mi?" derse, daha çok işe yarar. ?

- Çocuklar her şeyi yapabilir. Çocuklarım 4 yaşında kendi başlarına kek yapabiliyordu. Ben, 8 yaşındayken bütün elbisemi kendim kestim, dikiş makinesiyle diktim. Bizler, anne, baba ve öğretmenler çoğunlukla çocukların kendilerine yeteceklerini, sorunlarını çözeceklerini düşünmeden, onların yerine her şeyi yaparız. ?

- Yeni nesil aileler çocuklarına her şeyi veriyor. Bunun sonucunda çocukta saygı kalmıyor. Aile çocuğa tüm parasını, zamanını, ilgisini veriyor, ona odaklanıyor. Çocuk için çok çok rahatsızlık verici bir durum. O zaman çocuk, hiçbir zaman kendini çocuk gibi hissedemez, çocuk gibi yaşayamaz, yetişkin gibi hareket etmeye çalışır. ?

- Çocuğa küçük yaşta görevler verilmeli. Alışverişe gidiyorsanız çantanızın içine onun için de küçük çanta koyun, aldıklarınızdan küçük olanları ona taşıtın. Böylece çocuk, ailenin bir parçası olduğunu görür.

- Bir şey alarak ödül verilmemeli. Kimi zaman bir sarılma, kucağına çağırma en iyi ödüldür. Çocuğa "hayır" denmişse bundan asla vazgeçilmemeli. Çocuğa doğumdan itibaren dengeli davranılır, yeterince övülürse cezaya gerek kalmaz. Yaptırımlar uygularken de yapılan şeyle ilgili cezalar verilmeli.

- Evdeki gerginlik çocukları çok etkiliyor. Bazen anne ve baba değil, ailedeki üyeler de etkiliyor. Asla ve asla anne- baba çocuklarına birbiriyle ilgili olumsuz bir şey söylememeli. O zaman çocuk, sorunlar içinde kendi kendine dolanır, yumak gibi olur. Aynı şekilde anneanne, babaanne de çocuğu seviyorsa bunu yapmalı. Boşanmış çiftler dünyadaki en iyi arkadaş olmak zorunda değil, ama çocuklar için profesyonel düzeyde ilişkilerini sürdürmeli. ?

- Anne babaların çocukları yüzde 100 mutlu etmek gibi problemi olmaz, olamaz da. Ben anne baba olarak çocuğumla arkadaş olmamalıyım. Çocukların kendi arkadaşı, yaşıtları olmalı. Aile onun arkadaşı olamaz. Çünkü, çocuğun arkadaşı çok ama anne ve babası tektir. Çocukla sevgi dolu ilişki kurulabilir, arkadaşça yaklaşılabilir. Ama arkadaş gibi olunduğunda, çocuk aradaki hiyerarşiyi unutuyor. Arkadaşlığı, yaşıtlarıyla yaşamalı. Problemi olduğu zaman arkasındaki güçlü kişinin anne, babası olduğunu bilmeli. Onları arkasında hissetmeli. Aile ile arkadaş gibi olursa onları kendisi gibi hisseder, o zaman bu güveni bulamayabilir. ?

- Ben, 2 yaşında bir Türk çocuğunu izliyorum. Birlikte kek yapıyoruz. Ayşegül şimdiden kekin anında istenince gelmediğini, emek ve zaman harcanarak önüne geldiğini biliyor ve o zaman bazı şeylerin değerini de anlıyor. Ayşegül'e kek alacak param var. Ama, ona ailenin bir parçası olduğunu, yeterliliğinin önemsendiğini ancak böyle anlatabilirim. Eğer 15 yaşındaki çocuğun parasını şakır şakır harcamasını istemiyorsak, 5 yaşından itibaren para biriktirmesini öğretmeliyiz. Her odada bir televizyon değil, bir tane aile televizyonu olmalı. ?

- Eğer çocuk sürekli markalı ürünler istiyorsa dikkat edilmesi gerekiyor. Kendine güveni yok ki, toplum içinde bu tür şeylerle güven kazanmaya çalışıyor. Eğer çok fazla markalı giysisi, oyuncağı olmadığı için ağlıyor ve üzülüyorsa dikkat etmek gerekiyor. Eğer bir jean'e ihtiyacı varsa, 20 lira harçlık alıyorsa ve 40 liralık marka kot alacaksa o zaman aradaki 20 lira için evde çalışması lazım. Bir şeye böyle sahip olunca aldığını oraya buraya atmıyor.

- Çocuklara büyükmüş gibi davranmamalı. Etrafında frapan, makyajlı kişiler görmemeli ki, özenmesin. Etrafta baktıkça çocukların kendilerine hayranlık duyacağı aynalar olmamalı. Bu istekler karşısında sadece birini alın. Oje ve kolye istiyorsa ikisini değil, tekini alın.