Ä°zmir'de AKP kaybetti!
Yazar: Münir Koçarslan
Belki sizi bu başlık şaşırtabilir ama şaka yapmıyorum. Doğru... Hem de rakamlarla...
Gazetelerde, televizyon ekranlarında sürekli AKP'nin oylarını neredeyse ikiye katladığını yazıyoruz, çiziyoruz, konuşuyoruz. Bu da doğru... Hem de rakamlarla..
Peki nasıl oluyor böyle birbirine tamamen zıt iki doğru oluyor?
Önce sondan başlayalım.
İzmir'de CHP'yle 2002 milletvekili seçimlerinde, sandıklardan toplam 544 bin 862 oy çıktı. Bu da geçerli oyların yüzde 29'u yapıyordu.
Aynı seçimde AKP ise 321 bin 865 oy çıktı. Bu da geçerli oyların yüzde 17.1'i yapıyordu.
Diğer partilerin hepsi barajın altında kaldı.
Buraya kadar tamam mı?
Tamam...
Böylece AKP ve CHP'nin toplamı kadar, yani yüzde 29 + yüzde 17.1 = yüzde 48.1 oy parlamentoda temsil hakkı buldu. Bir başka deyişle de her 100 oydan 51.9'u da çöpe gitti. CHP ve AKP İzmir'deki 24 milletvekilliği koltuğunu paylaştı. Biri 16, diğeri de 8 sandalye aldı.
***
Ve seçim sisteminin getirdiği bu temsildeki adaletsizlik bir çok kişinin gözünden kaçtı ya da zamanla unutuldu.
Herkes 22 Temmuz'da aslında doğru bir şekilde, İzmir'de CHP'nin oylarının artacağını tahmin etti.
Ve nitekim de öyle oldu.
Oyların yüzde 35.4'ünü aldı CHP...
Tabii ki AKP de yükseldi, oyların yüzde 30.5'ini topladı..
Buna bir de MHP'nin yüzde 13.9'unu ekleyin...
Yani yüzde 35.4 + yüzde 30.5 + yüzde 13.9 = yüzde 79.8 oy parlamentoda temsil hakkı buldu. Barajı aşamayan diğer partilerin topladığı yüzde 20.1 oy ise çöpe gitti.
Altını çizmekte yarar var.
Çöpe giden oy 2002'de tamı tamına yüzde 51.9'du, bu kez ise sadece yüzde 20.1...
Bu rakamın azlığı aslında koltuk dağılımını daha adaletli hale getirdi. 2002'ye göre oy yüzdesini 6.4 artıran CHP, 16 koltuktan 5'sini kaybederek 11'le yetinmek zorunda kaldı.
AKP ise oy yüzdesi 13.4 yükseltmesine rağmen milletvekili sayısını sadece 1 artırıp 8'den 9'a çıkarabildi. MHP'ye de 4 koltuk düştü...
İşte bu nedenle 2002'nin sonuçları CHP 16, AKP 8 milletvekili, şimdi de CHP 11, AKP 9 ve MHP 4 oldu.
Şimdi tekrar başa dönelim...
Dedik ya "CHP kazandı, AKP kaybetti" diye...
Bakın nasıl...
22 Temmuz'dan önceki son seçim 2004 yerel seçimleriydi öyle değil mi?
Öyle...
Pazar günü milletvekili seçmek için sandık başına gidilen her yerde, 2004'te de il genel meclisi üyeliği için oy kullanıldı.
O zaman CHP oyların 35.2'sini, AKP ise 32.3'ünü almıştı.
Peki 22 Temmuz'un sonucu neydi?
CHP yüzde 35.4, AKP yüzde 30.5...
Karşılaştırın bu rakamları...
CHP oyunu korumuş, hatta üzerine 0.2 puan koymuş. AKP ise 3.2 puan aşağı inmiş...
Siyasetin matematiği böyle diyor:
Sandığın galibi yine CHP...
Pardon... "22 Temmuz'a CHP, DSP ile el ele mi girdi?" dediniz.
Peki siz tek tek saydınız mı? Bütün DSP'liler CHP'ye mi oy verdi?
Hadi, öyle olsun...
Bu hesaba esas aldığımız 2004 İl Genel Meclisi seçimlerine bakalım:
DSP'nin oyu, topu topu yüzde 2.1'miş...
Öyle ya da böyle, sonuç değişmiyor: İzmir'de AKP kaybetti!
Öyle ya da böyle, sonuç değişmiyor: İzmir'de AKP kaybetti!
Rakamların dili bunu anlatıyor. Önümüzdeki yazıda da CHP'nin ders alması gereken sosyolojiyi konuşalım.